عکسهای ایرانی و خارجی و مطالب جالب
**اگر آمریکا و طرف‌های غربی بفهمند ایران کشور قوی‌ای است، دست از لجبازی برخواهند داشت**عکسهای ایرانی و خارجی و مطالب جالب
**اگر آمریکا و طرف‌های غربی بفهمند ایران کشور قوی‌ای است، دست از لجبازی برخواهند داشت**چه بر سر محوطه باستانی شوش آوردیم؟+عکس
مجموعه باستانی و تاریخی «شوش» در استان خوزستان از نظر تداوم تاریخی که در آن وجود دارد، یک محوطه کم‌نظیر در دنیا محسوب می‌شود که در مقاطعی از تاریخ ما نقطه عطف بوده و در متون و منابع کهن هم بسیار از آن یاد شده است. در واقع، وقتی تاریخچه باستان‌شناسی را نگاه می‌کنیم، یکی از مکان‌هایی که باستان‌شناسی به مفهوم جدید از آن آغاز شده، به‌جز مصر و بین‌النهرین، جنوب غرب ایران است که از حدود یکصد سال پیش، اروپایی‌ها در آن مستقر شدند، آغاز به کاوش کردند و روش‌های علمی را با آزمون و خطا آموختند.
اما اکنون محوطه باستانی و تاریخی شوش با وجود این‌که در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده و در قالب پروژه‌های بزرگ ملی تعریف شده است، وضعیت مناسبی ندارد. بلندمرتبهسازی، ساخت هتل، وجود انبوه زباله‌ها، درصد بالای تخریب آثار، وضع نابه‌سامان کاخ‌های آپادانا و شائور، مدیریت‌های مقطعی و متعدد و ... گواهی بر این ادعا هستند.
هر از چندی خبری درباره یکی از آثار یا وضعیت محوطه شوش منتشر می‌شود. از تغییر کاربری قلعه شوش به مکانی اقامتی تا هتل‌سازی، برهم خوردن حریم منظری کاخ آپادانا و پوشاندن پایه‌ستون‌های این کاخ برای جلوگیری از تخریب بیشتر. در این راستا، خبرنگار بخش میراث فرهنگی ایسنا با یکی از باستان‌شناسان که مدتی در این محوطه فعال بوده است، گفت‌وگو کرد تا به‌شکل اجمالی وضعیت کنونی محوطه باستانی شوش شرح داده شود.
شهرام زارع با اشاره به این‌که محوطه شوش با محوطه‌ای مانند «پارتنون» در یونان هم‌تراز است (که در تاریخ و فرهنگ یونان بسیار اهمیت دارد) با نشان دادن عکس‌هایی، توضیح داد: اواخر سال گذشته، رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور، هتلی را در شوش کلنگ زد که درون مجموعه و در حریمی که به‌تازگی تعیین شده است، قرار دارد. برای ساخت این هتل، خاکبرداری به‌اندازه 100 متر در 100 متر و با عمق حدود چهار متر انجام شد؛ اما در دیواره این خاکبرداری، لایه‌های معماری و تدفین باستانی کاملا آشکار بودند. هم‌چنین علاوه بر کشف خمره‌های اژدری متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی در پی این هتل، در نزدیکی آن، چند کوره و محوطه آغاز دوره اسلامی قرار دارند که دیدن آنها کار دشواری نیست. با وجود این، رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خوزستان مجوز ساخت هتل را در مجموعه باستانی شوش صادر کرده است.
وی ادامه داد: مراسم کلنگ‌زنی این هتل با حضور رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور ـ رحیم‌مشایی ـ و شماری از مسؤولان استانی انجام شد و طبعا هیچ‌یک از آنها از این‌که این هتل در عرصه تاریخی مجموعه باستانی شوش قرار است ساخته شود، مطلع نبودند و مسؤولیت آن برعهده رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان خوزستان است.
کاخ شائور؛ محل تجمع معتادان
به گفته زارع، کاخ شائور در شوش که احتمالا به اردشیر دوم هخامنشی تعلق دارد، اثری منحصربه‌فرد است که در کاوش‌های هیأت فرانسوی بیرون آمده است. پس از آن، برای حفاظت بیشتر، دورتادور آن حصاری کشیده شد و تا مدتی این مجموعه قابل بازدید بود؛ اما اکنون قریب یک دهه است که دروازه ورودی آن گشوده نشده و بخشی از حصار پشتی آن برای عبور مرور شکسته و محل تجمع معتادان شده است.
وی توضیح داد: بدنه معماری این کاخ از خشت و آجر، پایه‌ستون‌ها از سنگ و کف آن هم آجری است که اکنون معماری آن به‌دلیل عدم حفاظت تا حد زیادی نابود شده و با مقایسه تصاویر انتشاریافته توسط فرانسوی‌ها در هنگام کاوش با وضع کنونی، این امر به‌خوبی نمایان است.
زارع ادامه داد: مجموعه این عوامل سبب شده‌اند که وضعیت کاخ شائور رقت‌بار به‌نظر آید. یعنی مجموعه‌ای با ارزش‌های بالای تاریخی و فرهنگی و در مرکز شهر شوش، به‌دلیل نبود مدیریت مناسب به محلی مفسده‌خیز و جای جمع شدن معتادان تبدیل شده است. درحالی‌که به‌سادگی و با صرف بودجه‌ای اندک نه‌تنها از آن می‌توان حفاظت کرد، بلکه به‌عنوان مکانی فرهنگی از آن می‌توان بهره برد و خیل گردشگران را به‌سوی آن جذب کرد.
وی با بیان این‌که وضعیت کاخ آپادانا نیز به همین ترتیب است، گفت: به‌طور مثال، میله‌هایی را قرار داده‌اند تا با کشیدن نخ، مسیر بازدیدکنندگان مشخص شود؛ اما این میله‌ها نخ ندارند. تابلوهایی را نصب کرده‌اند که به بازدیدکنندگان می‌گویند، روی دیوارها راه نروید، اما آنچنان زنگار بسته‌اند که کسی رغبت نمی‌کند، به آنها نگاه کند. کتیبه‌های پایه‌ستون‌های این کاخ نیز پس از ضربه‌هایی که به آنها وارد شدند، برای جلوگیری از آسیب بیشتر با کاهگل پوشانده شدند. علاوه بر این، محوطه‌ای در کنار کاخ آپادانا قرار دارد که به اجرای تعزیه اختصاص داده شد و برای این کار، چهارپایانی مانند اسب و شتر و ماشین روی محوطه آورده می‌شوند. در صورتی که شهرداری وظیفه دارد، مکانی را برای اجرای چنین برنامه‌هایی آماده کند، نه این‌که اثری این‌گونه تخریب شود. همه این اتفاق‌ها در کاخ آپادانا درحالی رخ می‌دهند که برای مثال، یک اثر هم‌دوره با آن مانند پارتنون در یونان چنین وضعیتی ندارد.
رودخانه شائور
این باستان‌شناس در ادامه اظهار کرد: کمتر شهری است که رودخانه‌ای از میان آن عبور کند. اصفهان از شهرهایی است که از چنین نعمتی برخوردار است و از این مزیت به‌خوبی استفاده کرده، ولی رودخانه شائور وضعیت برعکسی را در شوش دارد. امروزه، این رود بسیار کثیف، بد منظره و بدبو است، به‌طوری که مردم زباله‌های خود را در آن می‌ریزند و هیچ اهمیتی به این رودخانه داده نمی‌شود. این رودخانه علاوه بر این‌که یک عنصر طبیعی ارزشمند محسوب می‌شود، با تاریخ شوش هم عجین است. چنان‌که در دوره هخامنشی کاربرد داشته است و از آن به‌عنوان خندقی به دور شهر سود می‌بردند. بنابراین رود شائور فقط یک رودخانه طبیعی نیست، بلکه در دیدی جامع، جزیی از منظر تاریخی، فرهنگی و طبیعی شوش محسوب می‌شود که باید مورد توجه قرار گیرد.
قلعه شوش و گمانه‌زنی در طبقه سوم آن!
زارع با بیان این‌که در 20 ـ 30 سال گذشته، شوش بسیار آسیب دیده است و در زمان جنگ تحمیلی، متجاوزان عراقی تا ایوان کرخه هم پیش آمدند، به خبرنگار ایسنا گفت: در آن سال‌ها، باستان‌شناسی در اولویت برنامه‌های کشور نبود. از سال 1373 به پیشنهاد مرحوم شیرازی، سازمان میراث فرهنگی تصمیم به مرمت قلعه گرفت و مهدی رهبر اقدام به این امر کرد. درپی آن، نخستین همایش باستان‌شناسی ایران پس از انقلاب اسلامی در سال 1373 در قلعه شوش برگزار شد و این قلعه به‌طور رسمی از فرانسوی‌ها تحویل گرفته شد. از همان زمان نیز کاوش‌های باستان‌شناسان ایرانی به سرپرستی میرعابدین کابلی آغاز شدند و به‌مدت 11 فصل تا سال 1385 ادامه داشتند. البته اکنون به‌دلیل فراهم نبودن زمینه لازم متوقف مانده‌اند.
او اضافه کرد: فعالیت‌هایی نیز با عنوان مرمت و استحکام‌بخشی این قلعه انجام شده که بسیار محل اشکال‌اند. بی‌شک، قلعه شوش نیازمند مرمت است، اما تدوین یک برنامه جامع مرمتی با بزک کردن بنا تفاوت‌های بنیادی دارد. علاوه بر این‌که به دلایلی غیرقابل توجیه، بودجه کلانی به این امر اختصاص یافته است و کل این برنامه نیز کارشناسانه نیست. شرکتی که مسؤول و مجری اجرای این طرح بود، بدون نظارت باستان‌شناسان اقدام به خارج کردن آجرهای کتیبه‌دار و مصالح باستانی به‌کار رفته در قلعه کرده و در بسیاری موارد آسیب‌هایی را به بخش‌هایی از بنا وارد آورده است.
ساخت‌وساز و بلندمرتبهسازی
زارع بیان کرد: بزرگی محوطه شوش از جهت‌هایی مشکل‌ساز بوده و ساخت‌وساز شهری در آن گسترش پیدا کرده که این خود به معضلی تبدیل شده است و از آنجا که در سال‌های گذشته به این مسأله توجه نشده، اکنون به‌طور جدی‌تری رخ نشان داده است.
وی با اشاره به کمبود نیروی نگهبان و یگان محافظ در محوطه شوش، اظهار داشت: در گرداگرد آنچه اکنون به‌عنوان تپه‌های شوش شناخته می‌شود، خانه‌سازی انجام می‌شود و جسم تپه تاریخی ذره‌ذره کنده و تسطیح می‌شود.
به گزارش ایسنا، یکی از این ساخت‌وسازها به ساختمان آموزش و پرورش مربوط است که در حریم منظری کاخ آپادانا قرار دارد. البته به گفته فرمانداری شوش، درباره تعرض اداره آموزش و پرورش این شهرستان به حریم منظری کاخ آپادانا، مکاتبه‌ای با این اداره نشده است. هم‌چنین رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خوزستان نیز گفته بود: اداره میراث فرهنگی شوش اخطارهای لازم را درباره احداث ساختمان آموزش و پرورش مقابل کاخ آپادانا داده است و فکر نمی‌کنم، با توجه به ارتفاعی که کاخ آپادانا و ساختمان آموزش و پرورش دارند، خیلی بر یکدیگر تأثیرگذار باشند؛ اما اگر این ساختمان تعرض به کاخ آپادانا وارد کند، موضوع را پی‌گیری می‌کنیم.
مدیریت
پایگاه میراث فرهنگی شوش در طول یک دهه گذشته، مدیران مختلفی داشته است که برخی از آنها چندماه پس از انتصاب، با دیدن شرایط، استعفا داده‌اند و شاید لازم است، درباره این موضوع تحقیق شود که چرا شوش چنین وضعی داشته است.
به گفته زارع، در این میان، اتفاق‌هایی از سال‌های گذشته در سطح میراث فرهنگی استان خوزستان افتاده‌اند که بر نبود مدیریت پایدار و بلندمدت تأکید دارند، مانند انتقال مکان اداره میراث فرهنگی خوزستان از اهواز به شوش، آن هم در قلعه شوش، قلعه‌ای که یکصد سال از عمر آن می‌گذرد و روی محوطه‌ای باستانی قرار دارد. در آن زمان، با وجود مخالفت‌های مدیر وقت پایگاه شوش ـ مهدی رهبر ـ این اقدام صورت گرفت و آسیب‌هایی را متوجه قلعه کرد و پس از مدتی، دوباره این اداره به اهواز منتقل شد. متأسفانه هنوز هم رد و نشان سیاست‌های گذشته در مدیریت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خوزستان دیده می‌شود که نمونه‌ای از آن، صدور غیرکارشناسانه مجوز ساخت هتل‌های شرح داده‌شده است.
اما اکنون محوطه باستانی و تاریخی شوش با وجود این‌که در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده و در قالب پروژه‌های بزرگ ملی تعریف شده است، وضعیت مناسبی ندارد. بلندمرتبهسازی، ساخت هتل، وجود انبوه زباله‌ها، درصد بالای تخریب آثار، وضع نابه‌سامان کاخ‌های آپادانا و شائور، مدیریت‌های مقطعی و متعدد و ... گواهی بر این ادعا هستند.
هر از چندی خبری درباره یکی از آثار یا وضعیت محوطه شوش منتشر می‌شود. از تغییر کاربری قلعه شوش به مکانی اقامتی تا هتل‌سازی، برهم خوردن حریم منظری کاخ آپادانا و پوشاندن پایه‌ستون‌های این کاخ برای جلوگیری از تخریب بیشتر. در این راستا، خبرنگار بخش میراث فرهنگی ایسنا با یکی از باستان‌شناسان که مدتی در این محوطه فعال بوده است، گفت‌وگو کرد تا به‌شکل اجمالی وضعیت کنونی محوطه باستانی شوش شرح داده شود.
شهرام زارع با اشاره به این‌که محوطه شوش با محوطه‌ای مانند «پارتنون» در یونان هم‌تراز است (که در تاریخ و فرهنگ یونان بسیار اهمیت دارد) با نشان دادن عکس‌هایی، توضیح داد: اواخر سال گذشته، رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور، هتلی را در شوش کلنگ زد که درون مجموعه و در حریمی که به‌تازگی تعیین شده است، قرار دارد. برای ساخت این هتل، خاکبرداری به‌اندازه 100 متر در 100 متر و با عمق حدود چهار متر انجام شد؛ اما در دیواره این خاکبرداری، لایه‌های معماری و تدفین باستانی کاملا آشکار بودند. هم‌چنین علاوه بر کشف خمره‌های اژدری متعلق به دوره اشکانی ـ ساسانی در پی این هتل، در نزدیکی آن، چند کوره و محوطه آغاز دوره اسلامی قرار دارند که دیدن آنها کار دشواری نیست. با وجود این، رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خوزستان مجوز ساخت هتل را در مجموعه باستانی شوش صادر کرده است.
وی ادامه داد: مراسم کلنگ‌زنی این هتل با حضور رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور ـ رحیم‌مشایی ـ و شماری از مسؤولان استانی انجام شد و طبعا هیچ‌یک از آنها از این‌که این هتل در عرصه تاریخی مجموعه باستانی شوش قرار است ساخته شود، مطلع نبودند و مسؤولیت آن برعهده رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان خوزستان است.
کاخ شائور؛ محل تجمع معتادان
به گفته زارع، کاخ شائور در شوش که احتمالا به اردشیر دوم هخامنشی تعلق دارد، اثری منحصربه‌فرد است که در کاوش‌های هیأت فرانسوی بیرون آمده است. پس از آن، برای حفاظت بیشتر، دورتادور آن حصاری کشیده شد و تا مدتی این مجموعه قابل بازدید بود؛ اما اکنون قریب یک دهه است که دروازه ورودی آن گشوده نشده و بخشی از حصار پشتی آن برای عبور مرور شکسته و محل تجمع معتادان شده است.
وی توضیح داد: بدنه معماری این کاخ از خشت و آجر، پایه‌ستون‌ها از سنگ و کف آن هم آجری است که اکنون معماری آن به‌دلیل عدم حفاظت تا حد زیادی نابود شده و با مقایسه تصاویر انتشاریافته توسط فرانسوی‌ها در هنگام کاوش با وضع کنونی، این امر به‌خوبی نمایان است.
زارع ادامه داد: مجموعه این عوامل سبب شده‌اند که وضعیت کاخ شائور رقت‌بار به‌نظر آید. یعنی مجموعه‌ای با ارزش‌های بالای تاریخی و فرهنگی و در مرکز شهر شوش، به‌دلیل نبود مدیریت مناسب به محلی مفسده‌خیز و جای جمع شدن معتادان تبدیل شده است. درحالی‌که به‌سادگی و با صرف بودجه‌ای اندک نه‌تنها از آن می‌توان حفاظت کرد، بلکه به‌عنوان مکانی فرهنگی از آن می‌توان بهره برد و خیل گردشگران را به‌سوی آن جذب کرد.
وی با بیان این‌که وضعیت کاخ آپادانا نیز به همین ترتیب است، گفت: به‌طور مثال، میله‌هایی را قرار داده‌اند تا با کشیدن نخ، مسیر بازدیدکنندگان مشخص شود؛ اما این میله‌ها نخ ندارند. تابلوهایی را نصب کرده‌اند که به بازدیدکنندگان می‌گویند، روی دیوارها راه نروید، اما آنچنان زنگار بسته‌اند که کسی رغبت نمی‌کند، به آنها نگاه کند. کتیبه‌های پایه‌ستون‌های این کاخ نیز پس از ضربه‌هایی که به آنها وارد شدند، برای جلوگیری از آسیب بیشتر با کاهگل پوشانده شدند. علاوه بر این، محوطه‌ای در کنار کاخ آپادانا قرار دارد که به اجرای تعزیه اختصاص داده شد و برای این کار، چهارپایانی مانند اسب و شتر و ماشین روی محوطه آورده می‌شوند. در صورتی که شهرداری وظیفه دارد، مکانی را برای اجرای چنین برنامه‌هایی آماده کند، نه این‌که اثری این‌گونه تخریب شود. همه این اتفاق‌ها در کاخ آپادانا درحالی رخ می‌دهند که برای مثال، یک اثر هم‌دوره با آن مانند پارتنون در یونان چنین وضعیتی ندارد.
رودخانه شائور
این باستان‌شناس در ادامه اظهار کرد: کمتر شهری است که رودخانه‌ای از میان آن عبور کند. اصفهان از شهرهایی است که از چنین نعمتی برخوردار است و از این مزیت به‌خوبی استفاده کرده، ولی رودخانه شائور وضعیت برعکسی را در شوش دارد. امروزه، این رود بسیار کثیف، بد منظره و بدبو است، به‌طوری که مردم زباله‌های خود را در آن می‌ریزند و هیچ اهمیتی به این رودخانه داده نمی‌شود. این رودخانه علاوه بر این‌که یک عنصر طبیعی ارزشمند محسوب می‌شود، با تاریخ شوش هم عجین است. چنان‌که در دوره هخامنشی کاربرد داشته است و از آن به‌عنوان خندقی به دور شهر سود می‌بردند. بنابراین رود شائور فقط یک رودخانه طبیعی نیست، بلکه در دیدی جامع، جزیی از منظر تاریخی، فرهنگی و طبیعی شوش محسوب می‌شود که باید مورد توجه قرار گیرد.
قلعه شوش و گمانه‌زنی در طبقه سوم آن!
زارع با بیان این‌که در 20 ـ 30 سال گذشته، شوش بسیار آسیب دیده است و در زمان جنگ تحمیلی، متجاوزان عراقی تا ایوان کرخه هم پیش آمدند، به خبرنگار ایسنا گفت: در آن سال‌ها، باستان‌شناسی در اولویت برنامه‌های کشور نبود. از سال 1373 به پیشنهاد مرحوم شیرازی، سازمان میراث فرهنگی تصمیم به مرمت قلعه گرفت و مهدی رهبر اقدام به این امر کرد. درپی آن، نخستین همایش باستان‌شناسی ایران پس از انقلاب اسلامی در سال 1373 در قلعه شوش برگزار شد و این قلعه به‌طور رسمی از فرانسوی‌ها تحویل گرفته شد. از همان زمان نیز کاوش‌های باستان‌شناسان ایرانی به سرپرستی میرعابدین کابلی آغاز شدند و به‌مدت 11 فصل تا سال 1385 ادامه داشتند. البته اکنون به‌دلیل فراهم نبودن زمینه لازم متوقف مانده‌اند.
او اضافه کرد: فعالیت‌هایی نیز با عنوان مرمت و استحکام‌بخشی این قلعه انجام شده که بسیار محل اشکال‌اند. بی‌شک، قلعه شوش نیازمند مرمت است، اما تدوین یک برنامه جامع مرمتی با بزک کردن بنا تفاوت‌های بنیادی دارد. علاوه بر این‌که به دلایلی غیرقابل توجیه، بودجه کلانی به این امر اختصاص یافته است و کل این برنامه نیز کارشناسانه نیست. شرکتی که مسؤول و مجری اجرای این طرح بود، بدون نظارت باستان‌شناسان اقدام به خارج کردن آجرهای کتیبه‌دار و مصالح باستانی به‌کار رفته در قلعه کرده و در بسیاری موارد آسیب‌هایی را به بخش‌هایی از بنا وارد آورده است.
ساخت‌وساز و بلندمرتبهسازی
زارع بیان کرد: بزرگی محوطه شوش از جهت‌هایی مشکل‌ساز بوده و ساخت‌وساز شهری در آن گسترش پیدا کرده که این خود به معضلی تبدیل شده است و از آنجا که در سال‌های گذشته به این مسأله توجه نشده، اکنون به‌طور جدی‌تری رخ نشان داده است.
وی با اشاره به کمبود نیروی نگهبان و یگان محافظ در محوطه شوش، اظهار داشت: در گرداگرد آنچه اکنون به‌عنوان تپه‌های شوش شناخته می‌شود، خانه‌سازی انجام می‌شود و جسم تپه تاریخی ذره‌ذره کنده و تسطیح می‌شود.
به گزارش ایسنا، یکی از این ساخت‌وسازها به ساختمان آموزش و پرورش مربوط است که در حریم منظری کاخ آپادانا قرار دارد. البته به گفته فرمانداری شوش، درباره تعرض اداره آموزش و پرورش این شهرستان به حریم منظری کاخ آپادانا، مکاتبه‌ای با این اداره نشده است. هم‌چنین رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خوزستان نیز گفته بود: اداره میراث فرهنگی شوش اخطارهای لازم را درباره احداث ساختمان آموزش و پرورش مقابل کاخ آپادانا داده است و فکر نمی‌کنم، با توجه به ارتفاعی که کاخ آپادانا و ساختمان آموزش و پرورش دارند، خیلی بر یکدیگر تأثیرگذار باشند؛ اما اگر این ساختمان تعرض به کاخ آپادانا وارد کند، موضوع را پی‌گیری می‌کنیم.
مدیریت
پایگاه میراث فرهنگی شوش در طول یک دهه گذشته، مدیران مختلفی داشته است که برخی از آنها چندماه پس از انتصاب، با دیدن شرایط، استعفا داده‌اند و شاید لازم است، درباره این موضوع تحقیق شود که چرا شوش چنین وضعی داشته است.
به گفته زارع، در این میان، اتفاق‌هایی از سال‌های گذشته در سطح میراث فرهنگی استان خوزستان افتاده‌اند که بر نبود مدیریت پایدار و بلندمدت تأکید دارند، مانند انتقال مکان اداره میراث فرهنگی خوزستان از اهواز به شوش، آن هم در قلعه شوش، قلعه‌ای که یکصد سال از عمر آن می‌گذرد و روی محوطه‌ای باستانی قرار دارد. در آن زمان، با وجود مخالفت‌های مدیر وقت پایگاه شوش ـ مهدی رهبر ـ این اقدام صورت گرفت و آسیب‌هایی را متوجه قلعه کرد و پس از مدتی، دوباره این اداره به اهواز منتقل شد. متأسفانه هنوز هم رد و نشان سیاست‌های گذشته در مدیریت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خوزستان دیده می‌شود که نمونه‌ای از آن، صدور غیرکارشناسانه مجوز ساخت هتل‌های شرح داده‌شده است.
