تلسکوپ فضایی ‌هابل، 100 هزار بار زمین را دور زد

تلسکوپ فضایی «هابل» که در هجده سال گذشته، تصاویر و عکس‌های جالبی از کیهان و کهکشان به زمین فرستاده است، روز گذشته برای صد هزارمین بار زمین را دور زد.
این تلسکوپ حدود ششصد کیلومتر دورتر از سطح زمین و با سرعتی برابر هشت کیلومتر در ثانیه بالای سر ما حرکت می‌کند و هر 97 دقیقه یک بار، کره زمین را دور می‌زند.

تلسکوپ فضایی‌ هابل از این سفر خود، تاکنون بیش از صد هزار تصویر از آن جمله تصاویر جنجالی «عدسی گرانشی»، «تولد ستاره‌های جدید» و «برخورد کهکشان‌ها» به زمین ارسال داشته است.

ستاره‌شناسان، فضانوردان و فیزیکدانان نظری می‌توانند با عدسی‌های گرانشی، کهکشان‌هایی را شناسایی کنند که به دور خورشید می‌چرخند. همچنین از طریق این عدسی‌ها، می‌توان پیدایش نخستین کهکشان‌ها در هستی را محاسبه کرد و این عدسی‌ها بطور مستمر دلایل جدیدی برای تأیید تئوری‌های مهم آلبریت انیشتن درباره «تئوری عمومی نسبیت» ارایه می‌کنند.

در ژانویه سال جاری، ستاره‌شناسان با کمک تلسکوپ فضایی‌ هابل، یک جفت حلقه‌های درخشان در فضا به نام «حلقه‌های انیشتن» را کشف کرده و بدین ترتیب به یک گنجینه واقعی و حیرت‌انگیز دست یافتند. این در حالی است که هیچ پروژه دیگر فضانوردی نتوانسته است تصویر بشر از فضا را به‌ اندازه این تلکسوپ، تحت تأثیر قرار دهد.

کشف پژواک نوری پیرامون ستاره «V838Mon» موسوم به صورت فلکی تکشاخ، یکی دیگر از شگفت‌انگیزترین پدیده‌های بی‌نظیر است. تلسکوپ فضایی ‌هابل در ششم ژانویه 2002 میلادی، انفجار این ستاره را کشف کرد که در یکم ژانویه رخ داده بود. در اثر این انفجار، این ستاره در چند روز، دهها هزار بار روشنتر از زمان معمولی خود و بدین ترتیب، روشنتر از همه ستاره‌های دیگر جاده شیری شد و یک پدیده حیرت‌انگیز و جنجال فضایی به نام «پژواک نوری» را به وجود آورد.
هابل توانست از بیستم می 2002 تا 28 اکتبر 2004 میلادی، در مجموع شش تصویر از تغییر و تحولات پیرامون این ستاره و صورت فلکی تکشاخ ثبت کند که 33 هزار سال نوری از زمین دور است.

این تلسکوپ همچنین یکی از قدیمی‌ترین کهکشان‌های هستی را کشف کرده است که بر پایه اعلام کارشناسان مرکز اروپایی ‌هابل در گارشینگ در حومه شهر مونیخ در آلمان، حدود سیزده میلیارد سال نوری از زمین دور است و هفتصد میلیون سال پس از مهبانگ و انفجار بزرگ پیدا شده است.

تلکسوپ فضایی‌ هابل که 2/13 متر طول دارد، تنها از طریق نیروی جاذبه زمین بر مدار خود نگه داشته می‌شود و به مواد سوختی نیاز ندارد، اما باید منظم از آن مراقبت فنی شود. هنگامی که این تلسکوپ در سال 1990 میلادی سفر شناسایی و تحقیقاتی خود را آغاز کرد، نخست تصاویر ناشفاف و تیره می‌فرستاد، اما تعمیرات خطاها و اشتباهات فنی آن را برطرف کرد و دستگاه‌های جدیدی که در این مدت به آن نصب و اضافه شد، عملکرد آن را بطور ایده آلی بهبود بخشید.
گفتنی است، مأموریت بعدی تلکسوپ فضایی‌ هابل در اکتبر آغاز می‌شود.

همچنین تلسکوپ فضایی جدیدی که توسط سازمان فضانوردی آمریکا موسوم به «ناسا» طراحی شده، قرار است در سال 2010 میلادی جایگزین تلسکوپ فضایی ‌هابل شود.

ترجمه: مرتضی جوادیانمنبع: مجله آلمانی فوکوس