ماری هارف سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد:
با ایران درباره افراد و اماکن مورد نیاز آژانس برای بازرسی در حال رایزنی هستیم/ خواسته آمریکا از ایران که مقدمات آن در لوزان توافق شد: دسترسی های گسترده در چارچوب پروتکل الحاقی و حتی فراتر از آن
هارف به بیانیه لوزان و به محتوای به گفت‌وگوهای جاری نمایندگان هسته‌ای ایران و ۱+۵ هم اشاره کرد و گفت: «در همکاری با ایرانی‌ها در حال تهیه فهرستی از ابعاد نظامی احتمالی ایران هستیم که افراد و اماکن مورد نیاز بازرسان آژانس هم در این مذاکرات روی میز است؛ این بحث بخشی از توافق ما و ایران در برنامه جامع اقدام مشترک بوده است.»
گروه بین الملل – رجانیوز: اظهارات سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نگرانی ها درباره بازرسی های گسترده در چارچوب پروتکل و حتی بازرسی های فراتر از پروتکل به بهانه بررسی ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای ایران را بیشتر کرد.
به گزارش رجانیوز ، ماری هارف در پاسخ به سوالی درباره بازرسی ها از مراکز نظامی و اشخاص تاثیرگذار در صنعت هسته ای ایران گفت: «توافق ما بر این اصل استوار است که در صورت توافق نهایی، دسترسی‌های برای بازرسان آژانس ایجاد شود که این دسترسی‌ها شامل اماکن و افراد ایرانی خواهد شد.»
وی افزود: «در زمینه دسترسی‌ها اگر به کف خواسته‌های خود نرسیم، توافق‌نامه‌ای را امضاء نخواهیم کرد.»
هارف به بیانیه لوزان و به محتوای به گفت‌وگوهای جاری نمایندگان هسته‌ای ایران و ۱+۵ هم اشاره کرد و گفت: «در همکاری با ایرانی‌ها در حال تهیه فهرستی از ابعاد نظامی احتمالی ایران هستیم که افراد و اماکن مورد نیاز بازرسان آژانس هم در این مذاکرات روی میز است؛ این بحث بخشی از توافق ما و ایران در برنامه جامع اقدام مشترک بوده است.»
اشاره هارف به بیانیه لوزان درواقع به آن قسمت از این بیانیه مربوط می شود که تیم ایرانی دسترسی های فراتر از پروتکل الحاقی را پذیرفته است. در بیانیه لوزان آمده :
«مجموعه تدابیری برای نظارت بر اجرای مفاد برنامه جامع مشترک اقدام شامل کد اصلاحی ۳.۱ و اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی مورد توافق واقع شده است. آژانس بین المللی انرژی اتمی از فن آوری های مدرن نظارتی استفاده خواهد کرد و از دسترسی های توافق شده بیشتری از جمله به منظور روشن کردن موضوعات گذشته و حال برخوردار خواهد شد.»
A set of measures have been agreed to monitor the provisions of the JCPOA including implementation of the modified Code ۳.۱ and provisional application of the Additional Protocol. The International Atomic Energy Agency (IAEA) will be permitted the use of modern technologies and will have enhanced access through agreed procedures, including to clarify past and present issues.
این در حالی است که ، یکی از مهم ترین موضوعات مورد بحث میان ایران و آژانس که در بیانیه لوزان از آن به عنوان موضوعات « گذشته و حال» اشاره شده موضوعی است که از آن به عنوان ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای ایران نام برده می شود. همانگونه که از متن بیانیه لوزان برمی آید، در این بیانیه تاکید شده که برای روشن شدن موضوعات گذشته و حال، بین ایران و ۱+۵ درباره دسترسی های بیشتر توافق صورت گرفته است. البته چارچوب این دسترسی های فراتر از پروتکل مشخص نشده، اما برای روشن شدن ابعاد «دسترسی های بیشتر» که همان دسترسی های فراتر از پروتکل است باید به گزارش های آژانس رجوع کنیم چرا که در گزارش های آژانس ابعاد این بازرسی های تشریح شده است.
در گزارش های فصلی مدیرکل آژانس ابعاد بازرسی های مورد نظر این نهاد قید شده است. بب بررسی آخرین گزارش فصلی آمانو که در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۹۳ منتشر شد و بر اساس پاراگراف ۵۸ و ۶۳و ۷۴ ، ایران باید به همه سایت ها (سایت های هسته ای و غیرهسته ای که تاسیسات نظامی نیز شامل آن می شود) ، اشخاص و پرسنل (شامل دانشمندان و افراد تاثیرگذار در صنعت هسته ای ایران) ، تجهیزات و مواد و اسناد و اطلاعات مورد نظر کارشناسان آژانس اجازه دسترسی بدون تاخیر بدهد.
در پاراگراف ۵۸ گزارش آمانو آمده است : گزارش‌های قبلی مدیرکل مسایل باقیمانده مربوط به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران و اقداماتی را که لازم است ایران برای حل و فصل این مسایل انجام دهد مشخص کرده‌اند. آژانس کماکان نسبت به وجود احتمالی فعالیت‌های آشکار نشده مرتبط با امور هسته‌ای که سازمان‌های نظامی مربوطه در آن دخیل بوده‌اند از جمله فعالیت‌های مرتبط با توسعه یک کلاهک هسته‌ای برای موشک، نگران باقی مانده است. ایران ملزم شده است تا به‌طور کامل با آژانس در زمینه همه موضوعات باقیمانده به‌ویژه آن‌ها که نگرانی در مورد ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران را بالا می‌برد، همکاری کند که این امر شامل اجازه دسترسی بدون تاخیر به همه سایت‌ها، تجهیزات، اشخاص و اسناد مورد درخواست آژانس است.
اما علاوه بر این، آژانس حل و فصل همه مسائل باقیمانده ایران را ( که در بیانیه لوزان از آن به عنوان موضوعات «گذشته و حال» یاد شده ) منوط به رفع نگرانی ها درباره ابعاد نظامی برنامه هسته ای ایران بر ۴ محور، اجازه دسترسی به «سایت ها ، اسناد ، تجهیزات و اشخاص»کرده است و تا ایران نگرانی های آژانس را برطرف نکند، مدیرکل از تایید صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران خوددار می کند. این بدین معناست همه آنچه که در توافق نهایی به آژانس مربوط می شود (مانند تخفیف تحریم ها بر مبنای گزارش راستی آزمایی آژانس) تحت تاثیر بازرسی ها و دسترسی های گسترده آژانس قرار می گیرد و با توجه به نگاه سیاسی آمانو به موضوع هسته ای ایران، در ازای تمامی امتیازات ندی که تیم ایرانی به طرف مقابل می دهد، کمترین امتیازات را هم به دست نمی آورد.
در چنین شرایطی است که برخی ابعاد مغفول واقع شده در اظهارات آمانو که ۲۲ اردیبهشت مدر گفتگو با سی ان ان مطرح شد ، روشن می شود: «توافق هسته‌ای به کارشناسان آژانس، حق دسترسی به سایت‌های نظامی ایران را می‌دهد. ایران در سند تفاهم لوزان به طور مشخص با اجرای قراردادی از آژانس موسوم به «پروتکل الحاقی» موافقت کرده است......... در بسیاری از کشورهای دیگر ما گاه به گاه، هنگامی که دلایل کافی داریم، درخواست دسترسی به سایت‌های نظامی را مطرح می‌کنیم. چرا برای ایران اینطور نباشد؟ اگر ما برای دسترسی، دلیل داشته باشیم این کار را انجام می‌دهیم و ایران اصولاً باید آن را بپذیرد.»
رجانیوز در گزارش های آتی به این موضوع می پردازد که تیم ایرانی در مذاکرات فنی چگونه می تواند از گنجانده شدن بازرسی های فراتر از پروتکل در متن توافق نهایی جلوگیری کند.