سوال – لطفاً ساختمان کمر را توضیح بفرمایید . منظور از کمر درد چیست ؟

دکتر محمد مهدی امام- فوق تخصص روماتولوژی

دکتر محمد مهدی امام 21/1/90 فوق تخصص روماتولوژی – عضوهیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی  سوال – لطفاً ساختمان کمر را توضیح بفرمایید . منظور از کمر درد چیست ؟  پاسخ – کمردرد یکی از شایع ترین مشکلات استخوانی و اسکلتی است که تقریباً می توانیم بگوییم که همه ی افراد حداقل یک بار کمردرد را تجربه می کنند . هشتاد درصد افراد در طول زندگی حداقل یک بار کمردردی که می تواند آنها را اذیت کند و یک یا دو روز آنها را از کار بیندازد تجربه می کنند. البته آمارها متفاوت است . این رقم بسیار بالا است . اگر ما ندانیم که با کمردرد چکار باید بکنیم یک هزینه ی بسیار سنگینی را به بهداشت کشور و همینطور افرادی که کار می کنند تحمیل می کنیم . اما از نعمت هایی که خداوند در درجه ی اول به پزشکان و در درجه ی دوم به بیماران داده این است که بسیاری از کمردردها با یک سری رعایت ها خوب می شوند . و نیاز به کار خاصی ندارند . از این تعداد که گفتیم چیزی حدود هشتاد درصد ظرف دو ماه با اقدامات محافظتی و رعایتی خوب می شوند . و بستگی دارد که چکار بکنند که تکرار شود یا تکرار نشود . هدف ما از این برنامه این است که اولاً مردم کمردرد را بهتر بشناسند و اگر کمردردی دچار شدند یک کاری بکنند که تکرار نشود . و اگر به کمردرد مبتلا نشده اند یک کاری بکنند که آن را نگیرند . پس امروز در خصوص اقدامات حفاظتی و استفاده ی صحیح از کمر بحث خواهیم کرد . بخصوص در مورد علت های کمردرد . اما قبل از اینکه اینها را بدانیم یک پیش نیازی لازم است و آنهم این است که باید ساختمان کمر را بدانیم . ساختمان کمر معمولاً از پنج مهره تشکیل شده است . این مهره ها یک حالت بیضوی شکل دارند که قسمت جلوی آنها استخوانی است و قسمت خلف آنها نخاع وارد می شود . این قسمت خلفی که یک حالت سوراخ دارد نخاع در داخل آن قرار گرفته و رشته های عصبی از پهلوهای آن خارج می شود . بین این حالت های بیضوی شکل استخوانی یک سری ژل هایی قرار گرفته که به آن دیسک می گویند . مردم این دیسک را می شناسند و گاهی که می گویند دیسک پاره می شود این قست ژله ای است که بین استخوان ها قرار گرفته است . این قسمت کاملاً ژله نیست و اگر اینگونه باشد وامی رود . یک قسمت هایی دارد که سفت دور آن را گرفته است . یک چیزی حدود هشت تا ده لایه حداقل دارد که بصورت کاملاً سفت و الیافت های سفت هستند که اینها را گرفته است . پس یک هسته ی وسط ژله ای و یک سری الیاف هایی که محکم دور آن را گرفته است . حالا خواهیم دید که همه ی اینها برای تفهیم بهتر کمردرد به درد ما می خورد . برای اینکه این مهره ها بر روی هم لیز نخورند یک سری رباط هایی در قسمت جلو وپهلو محکم و یک مقدار ضعیف تر در قسمت پشت اینها را به هم نگهداشته اند . حالا هر قسمتی از آن دچار اشکال شود فرد می تواند دچار کمردرد شود . به عنوان مثال عضلاتی که در اطراف ستون مهره قرار گرفته یکی از شایع ترین علل کمردرد است . دوم این استخوانی که روی هم قرار گرفته هر بیماری داشته باشد ، مثل پوکی استخوان ، نرمی استخوان و غده های استخوانی اینها می توانند منجر به کمردرد شوند . این رباط ها اگر کشیده شوند که یکی از شایع ترین علل کمردرد همین مسئله است می توانند دردهای کمر حاد یا مزمن ایجاد کند . جالب است که بدانید آن دیسکی که بیرون زده می شود و بر روی اعصاب نخاعی فشار می آورد ، خود آن منجر به کمردرد نمی شود بلکه التهابی که در اطراف آن بوجود می آورد منجر به ایجاد کمردرد می شود . چرا که بدن با آن دیسک برخورد ندارد به این علت که آن قسمت ژله ای داخل الیافت است وقتی که فرد کار سنگین می کند و آن بیرون می زند با توجه به اینکه بدن با آن دیسک برخورد نداشته ، سلول های دفاعی مانند میکروب به آن حمله می کنند و یک التهاب خیلی شدید در آن ناحیه بوجود می آورد که منجر می شود دیسک چسبندگی پیدا کند و ... اشکالات عدیده ای را بوجود بیاورد . اما علت کمردرد همین دیسک و عضله و مشکلاتی استخوانی نیست . باید بدانیم که رماتیسم ها در ستون مهره می توانند منجر به ایجاد کمردرد شوند . من چند وقت پیش درخصوص کمردرد صحبت کردم عده زیادی از مردم مراجعه کردند و دیدیم که خیلی از آنها راست می گویند و دچار مشکلات رماتیسمی ستون مهره بودند . مشکلات رماتیسمی ستون مهره علائمی دارند که کاملاً آن را از گرفتگی دیسک و ستون مهره جدا می کند . که آن هم دردهای شبانه و سفتی صبحگاهی است. صبح ها که بیدار می شوند سفت است و وقتی فعالیت می کنند بهتر می شود . شب ها نیز بخاطر درد بلند می شوند . این چیزی است که بسیار نادر ما در دیسک می بینیم . دردهای دیسکی با استراحت بهتر می شود و با فعالیت آغاز می شود . پس اگر شما هم دردی دارید که شب ها عارض می شود و صبح ها باید یک مقدار تکان بخورید ممکن است که مشکل شما دیسک نباشد . حتی اگر MRI آن را نشان داده باشد . در این مبحث بحث خواهیم کرد . پس حالت های رماتیسمی نیز می توانند منجر به ایجاد کمردرد شوند . یکی از علت های مهم کمردرد که اغلب حتی از نظر ما پزشکان هم ممکن است دور بماند عناصری است که در اطراف کمر وجود دارد و منجر به ایجاد کمردرد می شود. به عنوان مثال مشکلات کیسه ی صفرا ،مشکلات لوزالمعده ، مشکلات معده ، مشکلات خصوصاً کلیه و غده هایی که در پشت کلیه قرار می گیرد ، مشکلات عروق های داخل شکمی ، مشکلات فتخ هایی که در داخل لگن وجود دارد . حتی دیابت می تواند کمردردهایی را بوجود بیاورد که ران نیز تیر بکشد . پس می بینید که علت کمردرد بسیار گسترده است وبجز دیسک و عضله ، رماتیسم ، غده ، مشکلاتی که در اطراف ستون مهره است همه ی اینها می توانند موجب کمردرد شوند. یک طیف گسترده ای از علت های کمردرد همیشه پیش روی پزشک است که باید آنها را دانه دانه با معاینه و شرح حال مشخص کند . تا بتواند علت واقعی کمردرد را پیدا کند . بخصوص در کمردردهای مزمن این قسمت هایی که گفتیم که عناصر داخل شکم ، رماتیسم و چیزهای دیگر هستند، خیلی رنگ بیشتری دارند و شایع تر هستند . پس به همین دلیل خصوصاً در کمردرد های مزمن باید به شدت به دنبال علت بگردیم و علت واقعی را پیدا کنیم و براساس آن درمان را انجام دهیم .  سوال – لطفاً درخصوص دردهای کمری حاد و مزمن توضیح بفرمایید.  پاسخ – دردهای کمری حاد دردهایی هستند که یک دفعه به دنبال کار یا یک چیزی عارض می شوند که علت آن معمولاً رگ به رگ شدن عضلات ستون مهره یا رباط هایی است که در اطراف ستون مهره است . و گاهی اوقات نیز دیسک کمر است که با یک کار ناجور بیرون می زند و به ستون مهره فشار می آورد . گاهی اوقات بخصوص در افراد مسن شکستگی های ستون مهره هستند که دردهای خیلی ناگهانی و حاد ایجاد می کنند . گاهی اوقات علت های دیگری هم وجود دارد که لازم نیست خیلی از مردم بدانند مثلاً گاهی عروق شکم متسع می شود و مشکل خاصی برای آن بوجود می آید این دردها عارض می شود . یا دردهای کلیوی هم که به پشت می زند خیلی حاد هستند و باید به پزشک مراجعه کنند. اما دردهای مزمن خیلی شایع است و اذیت می کند . با این حال که گفتیم یک چیزی حدود پنج تا ده درصد از کمردردها مزمن می شوند اما همین تعداد نیز می تواند آمار زیادی از جامعه را بگیرد و تعداد زیادی باشند . در کمردردهای مزمن خصوصاً باید علت را پیدا کنیم و اگر علت آن دیسک و عضله باشد حتماً فرد باید فاکتورهای روانی را کنترل کند . افرادی که استرس دارند کمردردهای آنها می تواند مزمن باشد . حتی بایک مشکل خیلی کوچک . پس توصیه می کنیم افرادی که کمردرد مزمن دارند حتماً از استرس دوری کنند و استرس کمتری داشته باشند . اما یاد ما باشد کمردردها چه حاد و چه مزمن در هرسنی علت خاصی می تواند داشته باشد . ما یک کمردرد را در بچه به شدت جدی تلقی می کنیم . بچه ای که به ما می گوید کمر و پشت من درد می کند خیلی مهم است. گرچه ممکن است یک چیزهایی ساده مانند انحراف ستون مهره باشد ولی بیماری هایی مانند نرمی استخوان ، بیماری های ستون مهره و حتی غده هایی که در داخل استخوان است ممکن است علت آن باشد . بعضی اوقات کف پای صاف یک خستگی هایی و دردهایی در ناحیه ی کمر ممکن است برای بچه ها بوجود بیاورد . یک مقدار که سن بالاتر رود در افراد جوان رماتیسم های ستون مهره ممکن است دردهای کمری بوجود بیاورد . در افرادی که بین بیست و پنج تا چهل سال هستند شایع ترین علت دردهای عضلانی ، رباطی و دردهای دیسکی کمر است . یک مقدار که سن بالاتر رود پوکی استخوان ، آرتروز ، تنگی کانال نخاعی و لیز خوردن مهره ، همه ی اینها می تواند علل کمردرد باشد . پس علت ها براساس سن متفاوت است . یک مریض که به مطب می آید ما نگاه می کنیم که سن او چند سال است بعد درخصوص علت فکر می کنیم . پس علت ها براساس سن هم خیلی می تواند متغیر باشد. هرکدام از علت ها علائم بخصوصی دارند که خیلی هم متنوع است . به عنوان مثال وقتی کلیاتی را مریض ها بدانند و شاید آنها به این مشکل مبتلا باشند . چیزی که ما می گوییم به عنوان دردهای دیسکی و دیسک می زند و به سمت پایین تیر می کشد . دردهای دیسکی خیلی بروز های متنوعی دارد . و حتی برای ما پزشکان نیز گاهی اوقات اشکالات تشخیصی ایجاد می کند . با خیلی از کمردردها شما به دکتر مراجعه می کنید و به شما می گویند که دیسک است. اما چیزی که خیلی متمایز کننده ی کمردرد دیسک است و در بین عوام به سیاتیک معروف است ، کمردردی است که از ناحیه ی کمر تیر می کشد و به زیر زانو انتشار پیدا می کند . یاد ما باشد کمردردی که تیر بکشد و به زیر زانو انتشار پیدا کند حتماً عصب سیاتیک تحریک شده است . چیزی که به عنوان دردهای سیاتیکی نیز مردم می گویند . گاهی اوقات کمردردهای دیسکی علائم خیلی غیر عادی بوجود می آورند . به جز اینکه درد آن فقط در ناحیه ی کمر است ممکن است درد آن فقط به خلف ران تیر بکشد و به پایین تر نزد . یا ممکن است فقط به جلو ران تیر بکشد . خصوصاً دردهای کمردردهای دیسکی معمولاً با گز گز و مور مور است . اینها را خیلی از مردم می دانند. اما این قسمتی که به شما می گوییم خیلی اهمیت دارد برای اینکه پیش درآمد بیرون زدن دیسک است . اگر اینها را در این مرحله به آن برسید هیچ موقع کمردردهای شدید را تجربه نمی کنید . این کمردردها حتی گاهی اوقات برای ما پزشکان نیز گمراه کننده است . از نمونه های آن دردهایی است که در ساق پا است . یعنی مریض مراجعه می کند کمردرد ندارد و فقط ساق پای او درد می کند . سالها از این دکتر به آن دکتر می رود و مشکلات عدیده پیدا می کند . عکس هایی بر می دارد به این خاطر که علت آن در کمر است . پس یاد ما باشد علت دردهای ساق می تواند در کمر و دیسک کمر باشد . دومین چیزی که خیلی برای ما گمراه کننده است اسپاسم های عضلانی در اندان تحتانی است . خیلی از مردم یک دفعه پای آنها اسپاسم می کند خصوصاً شب هنگام . البته اسپاسم علت های مختلفی دارد که یکی از آنها می تواند مشکلات کمری باشد . شب یک دفعه یک پا می گیرد معمولاً در یک پا عارض می شود . مثلاً پای راست همیشه اسپاسم می کند . خیلی از افراد استخر که می روند یک دفعه پای آنها اسپاسم می کند باید آنها هم بدانند که یک مشکلات کوچک در کمر خود دارند و باید خیلی بها بدهند که این اسپاسم ها بوجود نیاید . اما یا د ما باشد که این اسپاسم ها بدلیل کمبود روی ، منیزیم ، کمبود ویتامین های خاص ، بیماری های ارثی و چیزهای دیگر ممکن است عارض شود . اما حتی آنها که با روی بهتر می شود ممکن است یک مشکلاتی در ناحیه ی کمر باشد . یکی از چیزهای دیگری که خیلی گمراه کننده است گز گز و مورموری است که در نوک پاها شما احساس می کنید . خصوصاً مهره ی پنجم به شصت پا می زند و مهره ی آخر کمر به انگشت کوچک پا می زند . افراد رانندگی می کنند یک دفعه می بینند که نوک پاهای ایشان گزگز و مورمور می کند . یک مقدار پای خود را تکان می دهند و بهتر می شوند . اما اینها علامتی است که دیسک شما آنجا قرار گرفته و یک فشاری به عصب می آورد وقتی شما پای خود را تکان می دهید دوباره به سر جای خود باز می گردد . و آماده است که یک کار ناجوری بکند و این دیسک به طور کامل بیرون بزند و شما را اذیت بکند . پس یکی از چیزهایی که ما را گمراه می کند گز گز و مورمور است . اما یکی از چیزهایی که واقعاً مشکل ساز است دردهای موضعی در اندام تحتانی است . به عنوان مثال خصوصاً در داخل زانو . فرد با درد زانو مراجعه می کند، کمردرد یا نداشته یا الان در حال حاظر ندارد و درد داخل زانو دارد . مشکلات زانو را جستجو می کنند و به چیزی نمی رسند . یا دردهایی که در ناحیه ی پاشنه است . سال ها با نام خار پاشنه درمان می کنند و تزریق می کنند در حالی که مشکل اینها در ناحیه ی کمر است . اینها بروز های غیر عادی دیسک است و اتفاقاً اینها است که مردم باید خیلی به آن بها بدهند . چرا که قبلاً از اینکه دیسک کامل بیرون بزند شما می توانید جلوی آن را بگیرید . پنج کار برای کمردردهای دیسکی و عضلانی و برای همه ی افراد جامعه خیلی بد است . همیشه سعی کنید که از این پنج کار پرهیز کنید که اگر کمردرد نگرفته اید آن را تجربه نکنید و اگر دچار کمردرد هستید دچار کمردرد بعدی نشوید .  سوال – من حدود یک ماه است که کمردرد دارم . یعنی حدود سه سال قبل کمردرد داشتم خوب شد مجدداً الان حدود یک ماه است که کمردرد دارم و رفته رفته بدتر می شود . سن من سی و نه سال است . شب ها موقع استراحت درد آن خیلی بیشتر است و موقعی که سه یا چهار ساعت می خوابم باید از جا بلند شوم . خیلی درد دارم و دردهای آن ناگهانی است و سوزش دارد . یک ماه من پیاده روی کردم و بعد از پیاده روی این دردها عارض شد . من عکس گرفته ام و گفته اند که ستون مهره ها مشکلی ندارد و فقط قوس کمر دارم . من در ران پا درد دارم و به طرف پهلو که می خوابم ران پای من گز گز و مور مور می کند .  پاسخ – دردهایی که شبانه ایجاد می شود ممکن است رماتیسم یا مشکلات دیگر باشد . اما یاد ما باشد دیسک های کمری و خصوصاً گودی کمر می تواند دردهای شبانه ایجاد کند . همین قوس کمر کافی است که علائم شما را بوجود بیاورد . درست است که گودی کمر شب ها درد ایجاد می کند اما گاهی اوقات افرادی که کمر آنها گود است روی مهره ی چهارم و پنجم آنها فشار زیاد می آید و منجر به دیسک می شود . اولین علامت آن این است این دردها در اندام تحتانی تیر می کشد . این گز گز و مورمور این مسئله را نشان می دهد که به واسطه ی گودی کمر یک مقدار دیسک بیرون زده و به اعصاب کمری شما فشار می آورد . پس شما مبتلا به گودی کمر و یک دیسک ثانویه به آن گودی کمر هستید که به اعصاب کمری شما فشار می آورد . ما دارویی نداریم که قوس کمر شما را صاف کنیم باید با استفاده ی صحیح و ورزش مناسب بتوانید از این وضعیت بیرون بیایید . چند نوع ورزش داریم که از فیزیوتراپ بپرسند یا کتابچه هایی است که می توانند افراد بگیرند و حرکات مکنزی را براساس نوع کمردرد خود انجام دهند . رمز موفقیت در درمان کمردرد استفاده ی صحیح و ورزش مستمر و مناسب است . خیلی از مریض ها می گویند تا موقعی که ما ورزش می کنیم خوب است اما وقتی ورزش نمی کنیم یواش یواش درد ما بر می گردد . بله درست است همین ورزش را باید تا آخر عمر ادامه دهید . چه اشکالی دارد ، غذا هم تا آخر عمر باید بخورید ، نفس هم تا آخر عمر باید بکشید . اینها چیزبدی نیست که برای شما ضرر داشته باشد انجام ورزش صبح گاهی حدود پنج تا ده دقیقه سلامتی بدن شما را تأمین می کند . یکی از درمان هایی که در شما ممکن است موثر باشد استفاده از داروهای ضد التهاب کوتاه مدت و با دوز بالا است . که این همین چیزی که گفتید التهاب ناشی از دیسک را از بین می برد . تا دیسک اجازه پیدا کند که به سرجای خود بازگردد .  سوال – درخصوص کمردردهای رماتیسمی و زنان باردار توضیح بفرمایید . همانطور که گفتیم علائم کمردردهای رماتیسمی خیلی گمراه کننده است . بخصوص رماتیسم های ستون فقرات دردهایی را ایجاد می کنند که افراد صبح ها یک حالت سفتی دارند و درد دارند . یک ساعت یا حداقل نیم ساعت باید راه بروند تا یواش یواش درد ایشان بهتر شود . این کاملاً برخلاف کمردردهای دیسکی است . کمردردهایی که ناشی از گودی کمر یا ناشی از بستر نامناسب است ، آنها نیز صبح ها بدتر می شوند ولی بیشتر از ده تا بیست دقیقه بیشتر طول نمی کشد . این خانم که گفتند سفتی صبح گاهی دارند و درد کمر ایشان صبح ها شدت دارد بیشتر از نیم ساعت نباید طول بکشد . اگر بیشتر از یک ساعت باشد خطر بیماری های رماتیسمی است . ممکن است که دوباره راه بروند و درد به ایشان عارض شود ولی این حالت سفتی و درد شدید که وجود دارد معمولاً در بیماری های رماتیسمی بیشتر از یک ساعت طول می کشد . در حالی که در مشکلات عضلانی و گودی زیر نیم ساعت است . پس اگر کمردردی دارید که صبح ها سفتی خیلی زیادی دارید باید مراقب رماتیسم باشید . کمردردهای شبانه برای ما جدی هستند . گاهی اوقات دیسک های کمر یا گودی کمر یا بستر نا مناسب می تواند برای ما دردهای شبانه ایجاد کند . ولی بخصوص دردهای ناشی از غده های ستون مهره و عفونت های ستون مهره شب ها می تواند عارض شود . پس دردهای شبانه برای ما خیلی مهم است . این افراد افرادی هستند که علائم خطر کمردرد دارند . دردهای شبانه و سفتی صبح گاهی دردهایی هستند که نیاز به پیگیری بیشتر توسط پزشک دارند .  سوال – درخصوص درمان های دارویی کمردردها و درمان های جراحی توضیح بفرمایید و اینکه چه موقع لزوم پیدا می کند .  پاسخ – البته پیشگیری مقدم بر درمان است و چیزی است که هم برای افرادی که کمردرد دارند بدرد می خورد و هم برای افرادی که کمردرد ندارند . این چیزی است که خیلی مهم است . یعنی شما حتی اگر کمردرد را تجربه نکرده اید توصیه ی من این است که این موارد را رعایت کنید . رعایت های کمر از زمان خوابیدن تا زمان خوابیدن باید انجام شود . یعنی شما که در بستر می خوابید ، بستر شما باید بستر مناسبی باشد . اگر آدم پولداری نیستید و مانند پولدارها نمی توانید زندگی کنید ولی حداقل یک سوم تا یک چهارم عمر خود را روی بستر سپری می کنید . می توانید مانند پولدارها بخوابید . انتخاب بستر خوب خیلی مهم است هم برای جلوگیری از بیماری و هم برای رفع خستگی . پس بستر خود را مناسب انتخاب کنید . حالا لازم نیست که تشک خیلی گران بخرید ممکن است همین تشکی که با هزینه ی کم هم انتخاب می کنید مناسب باشد. خیلی مهم است که بستری که انتخاب می کنید گود نیفتد. یعنی تشک های پنبه ای بعد از یک مدت یک تکه از آن برجسته می شود یک تکه فرورفته می شود . اگر یک چنین اتفاقی پیش آمد حتماً باید آن را بزنید . تشک های فنر دار بعد از یک مدت فنرهای آن در می رود . به این علت که بچه بالا و پایین می پرد و یا شما این طرف و آن طرف می روید . یک قسمت از آن در می رود ، یک قسمت شل می شود و اینها خود منجر به ایجاد کمردرد می شود . پس بستر شما خیلی مناسب باشد . نکته ی مهم درخصوص خوابیدن این است که هروقت به حالتی که راحت هستید بخوابید . اما به صورت دمر نخوابید .بخصوص در مورد افرادی که کمردرد دارند ما بشدت این حالت را منع می کنیم . و اگر دچار کمردرد هستید باید آن را ترک کنید . چرا که در این حالت فشار بسیار زیادی بر دیسک های کمری وارد می شود . چطور می توانید آن را ترک کنید ؟ خیلی ساده است . یک تیشرت تنگ شب ها بپوشید و یک عدد توب در روی شکم خود بگذارید دیگر در این حالت نمی توانید دمر بخوابید . یواش یواش بعد از یک مدت دیگر به این حالت عادت می کنید و دیگر حتی بدون توپ هم بصورت دمر نمی خوابید . خیلی از افراد دوست دارند به پهلو بخوابند یا به صورت جنینی بخوابند . هرطور که می خواهید بخوابید اما دمر نخوابید . بخصوص درافرادی که دیسک های کمری حاد دارند یک بالش زیر قسمت ساق پای خود بگذارند . یکی از اشتباهاتی که افراد مبتلا به آرتوروز می کنند این است که یک بالش زیر زانوی خود می گذارند . گذاشتن مزمن بالش زیر زانو منجر به خشکی زانو می شود چیزی که برگرداندن آن اگر غیر ممکن نباشد خیلی مشکل است . افرادی که کمردرد های حاد دارند بصورت کوتاه مدت یک مقدار زیر ساق پای خود را بالا بیاورند که گودی کمر کامل بر روی زمین بخوابد . اگر دقت کنید وقتی که پای شما خم است کمر شما گود می ماند ولی وقتی پای شما صاف است کمر کامل روز زمین می خوابد و فشار برروی بستر تقسیم می شود . اما نکته ی دوم که بخصوص در افرادی که سابقه ی کمر درد دارند پررنگ است نحوه ی بلند شدن از بستر است . یک دفعه از بستر بلند نشوند خصوصاً افرادی که سابقه ی کمردرد دارند . وقتی که شما ناگهان بلند می شوید فشار بسیار زیاد به کمر می آید . برای بلند شدن از بستر لازم است که اول رو به پهلو بخوابید ، پاها را رو به پایین بیاورید دست خود را قرار دهید و با کمک دست بلند شوید و با کمر صاف راه بروید . بعد از اینکه بلند شدید چه کارهایی باید انجام دهید ؟ اگر شما خانم خانه دار هستید و در آشپزخانه کارهای طولانی مدت می کنید ، من اول بگویم که پنج کار برای کمر خیلی بد است ، و غالب کمردردها در این پنج کار بوجود می آیند . اگر دوست دارید که کمردرد شما تکرار نشود و اگر تا به امروز کمردرد نگرفته اید و دوست دارید که دچار کمردرد نشوید حتماً از این کار پرهیز کنید . یک - ایستادن طولانی در یک وضعیت . ممکن است که در طول روز ده ساعت کار شما ایستاده باشد اما باید یاد بگیرید که چگونه بایستید . ایستادن مناسب به گونه ای است که شما صاف بایستید . از تغییر وضعیت متناوب استفاده کنید . خصوصاً خانم هایی که در آشپزخانه هستند می توانند یک چهارپایه ی پانزده تا بیست سانتی متری جلوی ظرف شویی و جایی که به مدت طولانی در یک وضعیت می ایستند قرار دهند و هر چند دقیقه جای پاهای خود را عوض کنند . یک مدت پای راست را بالا بگذارند و پای چپ را پایین بگذارند . بعد از آن جای پا را عوض کنند . این کار را همه ی افراد باید انجام دهند . اگر در مترو ایستاده اید یا درصف ایستاده اید . هرچند دقیقه یک بار قبل از اینکه یک مشکل برای کمر شما ایجاد شود ودرد بوجود بیاید باید تغییر وضعیت بدهید . ایستادن طولانی سم کمر است . دوم – نشستن طولانی است . نشستن طولانی خصوصاً در صندلی نامناسب واقعاً می تواند ناراحت کننده باشد . صندلی مناسب صندلی است که برخلاف نظرخیلی از مردم زاویه ی آن صد درجه باشد نه نود درجه . یک قسمت قوسی در ناحیه ی کمر باید داشته باشد که از قوس کمر تبعیت کند . و وقتی که شما پای خود را بر روی زمین قرار می دهید ارتفاع آن به گونه ای باشد که بتوانید کامل پای خود را برروی زمین قرار دهید بدون اینکه زانوی شما خیلی خم شود و بالاتر بیاید . پس ارتفاع خیلی مهم است و فرم پشت خیلی مهم است . یاد ما باشد که زیاد طولانی به یک صورت نشینیم . حتماً تغییر وضعیت بدهید . حتی اگر در اتوبوس هستید . یا در هوا پیما هستید . خیلی از مردم می گویند از اینجا به اصفهان ، شیراز ، بندرعباس رفتیم ولی وقتی که خواستیم بلند شویم خم شده ماندیم و نتوانستیم . علت آن چیست ؟ بخاطر اینکه عضله می گیرد ، اسپاسم می کند دیسک بیرون می زند و مشکلات عدیده ی دیگر . پس از نشستن طولانی حتماً پرهیز کنید . هر نیم ساعت یک بار از جای خود بلند شوید و یک تغییر وضعیت بدهید . یا اگر با ماشین مسافرت می کنید تفریحی بروید و یک دفعه ده ساعت پشت سر هم نروید . از ماشین شخصی هر یک ساعت بیرون بیایید یک چای بخورید و از هوای آزاد استفاده کنید و ادامه ی راه را بدهید . پس دوم بعد از ایستادن طولانی ، نشستن طولانی است . سوم کار سنگین است . همیشه از کار سنگین پرهیز کنید . و یا حداقل کمک بخواهید . هیچ موقع کسی نمی گوید یک مبل پنجاه کیلویی را من یک نفری بلند کردم پس آفرین خیلی زور تو زیاد است . این جمله یاد ما باشد که آسیب کمر یک بار بوجود می آید ولی تا آخر عمر ممکن است آزار دهنده باشد . نگذارید هیچ موقع آسیب اول برای شما بوجود بیاید . پس اینکه یک دفعه یک جسم را بلند می کنید و ناگهانی آن را می برید اشتباه است . همیشه کمک بخواهید اگر می خواهید تلویزیون را بلند کنید یک نفر دیگر شما را همراهی کند . یاد ما باشد همیشه وقتی جسمی را بلند می کنیم باید با کمر صاف بلند کنیم و به مرکز ثقل بدن نزدیک باشد . ما یک قانون مهم در محافظت از مفاصل داریم و آن هم این است که همیشه برای برداشتن اجسام باید از مفصل بزرگتر استفاده کنیم . یعنی اگر شما یک نایلون را می توانید نوک انگشت بگذارید یا کف دست باید با کف دست بردارید چون مفصل بزرگتری است . اگر می خواهید یک جسم را از روی زمین بلند کنید زانو که یک مفصلی به این بزرگی است و کمر که مهره ای است به این کوچکی از زانو استفاده کنید . کمر شما صاف باشد جسم را از روی زمین با زانوی خم بلند کنید ، به مرکز ثقل بدن نزدیک کنید و بعد با زانو بلند شوید . پس با کمر خم این کار را نکنید . چهارمین چیزی که خیلی برای کم بد است برداشتن اجسام با کمر خم است . خیلی از مردم یک کپسول گاز برداشته اند یا یک دیگ برنج برداشته اند یعنی مشکلی که با کمر خم برداشته اند و همانجا کمر آنها مانده و رگ به رگ شده است و دیسک آن بیرون آمده است . چهارمین کاری که نباید انجام دهید استفاده از حرکات سنگین و خم شدن کمر است .و پنجمین کار حرکات چرخشی ناگهانی است . یک دفعه شما بچرخید مثلاً برای اینکه چیزی را به طرفی بیندازید . حرکات چرخشی ناگهانی بخصوص در بدن هایی که آماده نیست می تواند خیلی آزار دهنده باشد . پس ایستادن طولانی به یک وضعیت ، نشستن طولانی به یک وضعیت ، حرکات چرخشی ناگهانی ، کار سنگین و خم شدن کمر پنج چیزی است که همه ی افراد جامعه باید از آن پرهیز کنند . پس برای ایستادن فقط باید صاف بایستیم . یک چهارپایه زیرپای خود بگذاریم . بعد از آن گفتیم که نشستن مناسب چگونه است و یک نکته ی خیلی مهم برای حفظ سلامت بدن انجام ورزش های مناسب است یعنی افراد برای کمر خود حتماً باید یک برنامه ی ورزشی داشته باشند . آن را انجام دهند و عضلات را تقویت کنند . چرا که هرچقدر عضلات قوی تر باشد در ناحیه ی ستون مهره ها فشار بر روی دیسک کمتر خواهد شد و کشیدگی آن نیز کمتر خواهد بود .  سوال – دوماه است که کمر من درد می کند و به طوری که وقتی می خوابم و بلند می شوم صبح ها این درد خیلی زیاد است . یعنی بعد از بلند شدن اصلاً نمی توانم بنشینم . باید بایستم چون اگر بنشینم دیگر نمی توانم بلند شوم . باید نیم ساعت تا یک ساعت ایستاده کارهای خود را انجام دهم تا یک مقدار درد کم شود تا بتوانم بنشینم یا کارهای دیگر خود را انجام دهم . من بیست و چهار سال سن دارم و آخر شب ها یک مقدار اندام تحتانی من درد دارد . در فعالیت های زیاد درد من از بین می رود . در ضمن دو طرف کمر من غده هایی است که گفته اند ممکن است توده های استخوانی باشد . اینها نیز دردناک است و بیشتر برای این مسئله به دکتر مراجعه کرده بودم که گفتند شاید رماتیسم باشد .  پاسخ – ماهیت درد شما خیلی مشکوک به رماتیسم های ستون فقرات است گرچه گاهی اوقات دیسک ها نیز این حالات را بوجود می آورند . درمان رماتیسم های ستون فقرات کاملاً متفاوت با دیسک های کمر است . توصیه ی ما به شما این است که حتماً یک بررسی از لحاظ رماتیسم های ستون فقرات بشوید . در معاینه خیلی چیزها معلوم می شود . به طور مثال در دیسک حرکات رو به جلو خیلی محدود می شود گرچه در رماتیسم ها نیز محدود می شود ولی بیشتر از آن حرکات رو به پشت در رماتیسم ها محدود می شود. توصیه ی من به شما این است که از لحاظ رماتیسم های ستون فقرات شما مورد بررسی قرار بگیرید . اگر رماتیسم نبود و دیسک ملایمی بود که این علائم را برای شما ایجاد کرد درمان های دیسک را خواهیم گفت که باید انجام دهید . درخانم ها خصوصاً در قسمت های فوقانی و داخلی کپل یک سری غدد چربی است که اینها چربی هایی هستند که از زیر آن یک عصبی رد می شود . این چربی ها وقتی که افراد چاق می شوند یا زیاد طولانی در یک بستر می خوابند که ممکن است یک یا دو روز باشد این عصب تحریک می شود و ممکن است دردهایی را در ناحیه ی کمر بوجود بیاورد . درد آنها حتی ممکن است شبها شدت پیدا کند چون وقتی که می خوابند دوباره بر روی آن عصب فشار می آورد . این چربی ها در خانم ها زیاد دیده میشود ولی گاهی اوقات آنها بر روی عصب فشار می آورند که دردهایی را در آن ناحیه ممکن است بوجود بیاورد . وجود این چربی ها چیز مهمی نیست به شرطی که چربی باشد اگر استخوان باشد باید دید که چرا استخوان است . البته وجود استخوان بسیار بسیار نادر است من فکر می کنم مشکلاتی که در آن ناحیه وجود دارد بیشتر چربی های ستون مهره است که ممکن است گاهی اوقات برروی عصب فشار بیاورد .  سوال – من دو سال است که کمردرد دارم و بیشتر اوقات این دردها از صبح تا ظهر طول می کشد به طوری که صبح ها به سختی از جای خود بلند می شوم . به پزشک هم مراجعه کردم و گفتند که به دلیل گودی کمر است . ده جلسه هم فیزیوتراپی رفتم ولی بهتر نشدم شما چه توصیه ای دارید ؟  پاسخ – درکمردردهای مزمن برای اینکه بتوان در درمان آن موفق شد چند نکته بسیار اساسی است . اول علت است . ایشان با این ماهیت درد که صبح ها بدتر است و بافعالیت بهتر می شود . ممکن است رماتیسم ستون مهره باشد البته حتمی نیست . باید معاینه شوند و شرح حال گرفته شود و چیزهای دیگر بررسی شود . بخصوص رماتیسم های ستون مهره سال ها دردهای بین دو کتف دارند . که در مورد خیلی از آنها سال ها بررسی های متعدد به عمل می آید اینها رماتیسم های ستون فقرات دارند عصرها و شبها هم بدتر می شود و معمولاً به هیچ نتیجه ای نمی رسند تا موقعی که درمان رماتیسم ستون فقرات در خصوص آنها انجام میشود . دردهای رماتیسم ستون فقرات ممکن است دردهای پاشنه بوجود بیاورد . ممکن است تورم گذرای مفاصل ایجاد کند . و گاهی اوقات فقط در ناحیه ی کمر است و این حالت سفتی که با فعالیت بهتر می شود . پس اول در کمردرد مزمن پیدا کردن علت است . آیا واقعاً فقط گودی است در این صورت دلیلی ندارد که سه یا چهارساعت درد آن ادامه پیدا کند و با فعالیت بهتر شود . اتفاقاً گودی کمر با ایستادن های طولانی به شدت بدتر می شوند . ایستادن طولانی سمی است برای گودی کمربخاطر اینکه درد آن را خیلی زیاد تر می کند . یاد ما باشد افرادی که گودی کمر دارند ممکن است فی البداهه آن را داشته باشند اما گاهی مهره ها لیز میخورد . که این بیماری خیلی بدی است و باید حتماً به آن بها داده شود . در مراحل اولیه درمان های دارویی و استفاده از کرست می تواند کمک کننده باشد ولی در مراحل پیشرفته نیاز به جراحی دارد . در خانم های حامله هم ممکن است گودی کمر وجود داشته باشد به صورت فیزیولوژیک ولی خود آن می تواند منجر به کمردردهای حاملگی شود . اما ایشان در کمردردهای مزمن چه کاری باید بکنند ؟ پس یک تشخیص مناسب است و دوم کنترل فاکتورهای روانی است . در کمردردهای مزمن ازدیاد کمردرد به فاکتورهای روانی است . کسانی که حساس هستند ، استرس دارند و دپرس هستند معمولاً کمردردهای آنها مزمن میشود . پس فاکتورهای روانی همراه با کمردرد باید درمان شود . سوم استفاده ی صحیح از کمر است . این پنج کار را نکنید از کمر خود صحیح استفاده کنید . چهارم ورزش مناسب و مستمراست . ورزش های خاصی است که چند عدد از آنها خیلی ساده است . در بستر هم قابل انجام است . برای تنبل ها خیلی خوب است چون افرادی که کمردرد می گیرند ورزش نمی کنند و تنبل هم هستند . می توانید شب قبل از خواب یا صبح قبل از اینکه بلند شوید این ورزش ها را انجام دهید . دو یا سه عدد از آنها که خیلی ساده است من به شما می گویم . همینطور که در بستر خوابیده اید زانوی خود را خم می کنید و پای خود را قل می دهید . این یک ورزش خیلی ساده است . دوم همینطور که پای شما روی زمین خم است باسن خود را از زمین بلند کنید . گاهی اوقات افرادی که کمردرد دیسکی دارند وقتی باسن خود را بلند می کنند دچار درد می شوند . اگر این مسئله وجود دارد قبل از اینکه باسن خود را بلند کنید دست خود را درگودی کمر قرار دهید و بعد این کار را انجام دهید . سوم در همین حالتی که پای شما خم است پای خود را در شکم جمع کنید و بعد زمین بگذارید . این سه حرکتی که خیلی ساده و ملایم است و در بسیاری از افرادی که کمردرد دارند خیلی کارساز است . اما ورزش های مکملی دیگری داریم چیزی حدود سی تا چهل حرکت دیگر که از روی کتابچه هایی که در همین زمینه وجود دارد و افراد فیزیوتراپ قابل توصیه است . پنجم درمان های دارویی که پزشک براساس اینکه شما چه بیماری دارید و چه مشکلی دارید ، تنگی نخاع یا گودی کمر است براساس آن انتخاب می کند و درمان لازم را برای شما انجام می دهد . پس شما که دچار کمردرد مزمن هستید علت باید معلوم شود . فاکتورهای روانی را باید کنترل کنید . استفاده صحیح از کمر باید داشته باشد . ورزش مستمر کنید و در نهایت درمان های دارویی هم خیلی کمک کننده خواهد بود .  سوال - پنجاه و پنج سال سن دارم و مبتلا به دیابت هستم . چربی خون من بالا است و مدت دو سال است که درد کمر دارم . همیشه دچار سوزش رگ پا ،خواب رفتن پا و بی حسی هستم . آیا این علائم مربوط به دیسک کمر است یا عوارض بیماری دیابت است ؟  پاسخ – همانطور که گفتیم خود دیابت فی البداهه می تواند ایجاد کمردرد کند . گرچه افراد دیابتی نیز دیسک می گیرند ، پوکی استخوان ، شکستگی مهره و غیره را هم ممکن است بگیرند ولی خود دیابت ایجاد کمردرد می کند . معمولاً کمردرد دیابتی ها یک مقدار با کمردرد افراد معمولی متفاوت است . کمردرد دیابتی ها به جلو ران تیر می کشد یعنی از کمر می آید به جلوی ران تیر می کشد . اغلب کمردردهای دیسکی چون مهره ی چهارم و پنجم را می گیرند از خلف پا می آید . پس اگردچار درد کمری هستید که جلوی ران تیر می کشد یکی از علت های آن دیابت است اما علل دیگر هم دارد . فتق بیماری های لگن ، مشکلات کلیوی همه ی اینها جلوی ران تیر می کشد . جالب است که بدانید درد های جلوی ران برای ما خیلی جدی است . اغلب دردهای کمری که جلوی ران تیر می کشد مشکل آن در داخل کمر نیست و ما باید به دنبال علت آن بگردیم . دیابت از جمله بیماری هایی است که درد آن به جلوی ران تیر می کشد . ماهیت آن یک مقدار متفاوت است . اولا ما در معاینه علائم دیسک را نمی بینیم برای اینکه گاهی اوقات دیسک های مهره ی سوم و چهارم هم جلوی ران تیر می کشد . دوم اینکه دردهای بیماران دیابتی آنها که ثانویه به آسیب عصب است معمولاً عصرها و شبها شدت پیدا می کند . اگر شما مبتلا به دیابت هستید و عصرها و شبها این گز گز و مورمور شدت پیدا می کند به احتمال زیاد مربوط به دیابت است . اگر به جلوی ران می زند به احتمال زیاد و نه حتماً مربوط به دیابت است . برای اینکه گفتیم دیسک مهره های سوم و چهارم که کمتر دیده می شود نیز این کار را می کند . ولی اگر درد شما موقع راه رفتن است و گزگزپای شما موقع فعالیت بوجود می آید به احتمال زیاد مبتلا به دیسک کمر یا تنگی نخاع هستید . علائم تنگی نخاع یک مقدار فرق می کند . شاید افرادی که مسن هستند این را بیشتر لمس و تجربه کرده باشند . تنگی نخاع معمولاً درد آن با فعالیت بوجود می آید . معمولاً دو طرفه است . گز گز و مورمور و درد پا ایجاد می کند . مجبور می شود که فرد بنشیند و درد او بهتر شود تا دوباره به راه ادامه دهد . به این حالت که راه می رود درد می گیرد و می نشیند بهتر می شود یا یک مقدار به جلو خم می شود تا یک مقدار نخاع باز شود و دوباره ادامه ی مسیر را می دهد . درمان تنگی نخاع کاملاً با دیسک متفاوت است . گرچه ورزش برای آن خوب است ولی گاهی اوقات درمان های دارویی و جراحی برای آن لازم است . سوال – سی و پنج سال سن دارم و مبتلا به فتق دیسک بین مهره ای هستم . این مشکل بین مهره ی چهارم و پنجم کمر من است . دو ماه پیش درد بسیار زیادی داشتم . پای راست من از زانو به پایین به شدت درد می کند و انگشتان پای من بی حس شده است و دچار خواب رفتگی می شود آیا حتماً باید عمل جراحی کنم یا خیر؟  پاسخ – اولا اینکه شما دچار فتق دیسک هستید حتماً نشانه ی این نیست که شما مشکل خیلی جدی دارید. بدنیست بدانید که یکی از اصرار هایی که بیماران به پزشک می کنند این است که برای من ام آر آی بنویس. اگر لازم باشد پزشک برای شما ام آر آی می کند .بد نیست این نکته را بدانید شما که سالم هستید همین الان ام آر آی کنید یک سوم از شما یعنی سی درصد یک دیسک هایی را در ناحیه ی کمر نشان می دهد که اصلاً ارزش بالینی ندارد . در گزارشات می نویسند که دیسک بیرون آمده است. چرا این مسئله بوجود می آید علت خاصی دارد. اما بدانید که در آدم های سالم بدون اینکه تا امروز کمردردی را تجربه کرده باشند ، در یک سوم از افراد دیسک هایی را نشان می دهد و وای به حال کسی که این دیسک های بدون علامت را که به علامت مریض ربطی ندارد جراحی کند . اما شما مشکلی دارید که حتماً فتق دیسک است . دردی که از کمر تیر بکشد و به زیر زانو بیاید یکی از علت های آن فتق دیسک است . اگر ام آر آی شما با معاینه مطابقت دارد ، معاینه می گوید مهره ی پنجم است و ام آر آی نیز همین را می گوید به احتمال زیاد شما مبتلا به دیسک کمر هستید . چند حالت است که کمردردهای دیسکی نیاز به عمل جراحی دارد . اول یاد شما باشد بسیاری از کمردردها دیسکی نیستند . از میان کمردردهای دیسکی فقط این چند مورد است که نیاز به جراحی دارد و خیلی از مردم متأسفانه دیسک را مساوی با عمل می دانند . نه بسیاری از دیسک ها اگر شما رعایت کنید به عمل نمی رسند . چه کمردردهای دیسکی نیاز به جراحی دارند ؟ یک- درصورتی که فشار برروی نخاع آن قدر شدید شود که یک حالتی بوجود بیاید که به آن سندرم دم اسب می گوییم . که مشخصه ی آن اختلال حسی پیش رونده در اندام تحتانی ، گزگز و مورموری که یواش یواش پیشرفت می کند و بالا می آید . فرد کنترل ادرار و مدفوع خود را از دست می دهد . دوم – کمردردهای بسیار شدیدی که به دو ماه درمان دارویی جواب ندهند . نه اینکه مریض ببیند بعد از دو ماه بهتر نشد برود و عمل کند . باید اقدامات درمانی را به عمل بیاورد و دو ماه درمان دارویی انجام دهد ولی درد آن قدر شدید باشد که فرد را از کاروزندگی بیندازد . این دو قطعی است اما موارد بعدی اما و اگر دارد و خیلی از افراد با آن موافق نیستند . سوم کمردردهایی است که مکررا بوجود می آید . یعنی تا مریض شش ماه خوب است دوباره یک تکان که می خورد بوجود می آید . که اینها نیاز به عمل جراحی دارند که باید برای برخی از افراد به عمل بیاید . در کمردردهای دیسکی این سه علت مهمی است که نیازبه جراحی دارد .  سوال – آیا کمردرد درمان قطعی دارد ؟  پاسخ – اول باید علت آن مشخص شود . براساس علت آن درمان شود . معمولاً افرادی که یک بار کمردرد دیسکی خیلی شدید را تجربه کرده اند باید یاد بگیرند با این کمر چگونه زندگی کنند .باید طریقه ی استفاده ی صحیح و ورزش مستمر را یاد بگیرند . تا این دیسک دوباره بیرون نیاید . یاد شما باشد آن پنج کار را انجام ندهید که بیرون بیاید . تا بتوانید زندگی راحتی را بدون درد تجربه کنید .  سوال – کمردردهای زنان باردار و بعد از زایمان چه علائمی دارد و روش های درمانی آن چیست؟  پاسخ – کمردردهایی که در زنان باردار دیده می شود علل مختلفی دارد . یکی اینکه همان چیزهایی که در افراد سالم منجر به کمردرد می شود مانند دیسک بخصوص در خانم ها که چون تاندون های آنها شل می شود قوس کمر بیشتر می شود . موقعی که باردار میشوند شکم بزرگ می شود و برای حفظ توازن گودی کمر بیشتر می شود . خود همین گودی کمر فی البداهه می تواند در افرادی که مشکلات خیلی کوچک تاندون و عضله دارند منجر به درد شود . خود همین گودی کمر اگر در دوران بارداری فشار بیاورند منجر به این می شود که دیسک کمر بیرون بزند و اذیت کند . یک مشکل دیگری که است جنین بخصوص در ماه های آخربارداری سر او به داخل حفره ی لگن می آید ممکن است بر روی اعصاب آن ناحیه فشار بیاورد و منجر به دردهایی مانند سیاتیک شود . پس علت کمردرد در دوران بارداری ممکن است یک مقدار متفاوت باشد . بجز اینکه تاندون ، دیسک و غیره است ، گودی کمر ، فرو رفتن جنین در داخل حفره ی لگنی و فشار برروی اعصاب می تواند مسبب آن باشد . ما همیشه به خانم هایی که باردار می شوند توصیه می کنیم که حتماً ورزش های مناسبی را که دکتر های زنان به آنها می دهند و یا در کتاب های کمردرد مستتر است انجام دهند . ورزش های مناسب داشته باشند . گاهی اوقات بخصوص در افرادی که کمردرد دارند و یا سابقه ی کمردرد داشته اند و باردار شده اند گن های بارداری خیلی کمک می کند چون در بارداری نمی توان کرست بست. یاد ما باشد که استفاده از کرست های کمری به مدت طولانی منع می شود چرا که ما می خواهیم در کمردرد عضلات را تقویت کنیم . وقتی که شما کرست را دائم می بندید عضلات می گویند آن که آنجا است پس ما چرا کار کنیم و عضلات به مرور زمان تحلیل می رود . چیزی که اصلاً ما در کمردرد نمی خواهیم . اگر از کرست کمری استفاده می کنید حداکثر باید سه ساعت در روز باشد . مگر به صلاحدید پزشک که لازم بداند شما به مدت طولانی و یا دو یا سه هفته دائم ببندید . پس بستن طولانی کرست کمری باید زیر نظر پزشک باشد . افرادی که کمردرد را تجربه کرده اند در کارهای سنگین می توانند دو یا سه ساعت کرست را ببندند . مثلاً اگر اسباب کشی دارید یا کار سنگین دارید یک یا دو ساعت این کرست ها را می بندید و فشار را بر روی کمر کم می کنید . پس یاد شما باشد استفاده طولانی از کرست کمری منع می شود . مگر با نظر پزشک که گاهی اوقات در برخی از بیماری ها ما می دهیم و حتماً مریض باید استفاده کند . حتی اگر عضلات او تحلیل رود باید این کار را بکند .  سوال – چه موقع ما باید کمردرد را جدی بگیریم ؟  پاسخ – چند تا علامتی که اول گفتیم : دردهای شبانه ، کمردرد در بچه ها ، کمردرد در افراد مسن، کمردردهایی که به اندام تحتانی تیر می کشد . کمردردهایی که با گزگز و مورمور در اندام تحتانی همراه است و کمردرد هایی که منجر به اختلال حرکتی در اندام تحتانی شده است . همه ی اینها کمردردهایی هستند که ما باید جدی تلقی کنیم ، بها بدهیم و به پزشک مراجعه کنیم . چرا که اینها از همان ابتدا نیازبه بررسی دارند . ام آر آی و عکس بی خود از کمر نخواهید . بسیاری از کمردردها حتی نیاز به یک عکس ساده هم ندارند . و در مواردی نیز ما حتی ممکن است ده کار دیگر هم برای بیمار خود انجام دهیم تابه تشخیص قطعی برسیم .  سوال – درخصوص تبلیغاتی که می شود و داروهایی مانند روغن شترمرغ و غیره که برای درمان کمردرد وجود دارد نظر شما چیست ؟  پاسخ – ما بحث درمان کمردرد را خیلی باز نکرده ایم . خیلی چیزها بخصوص در درمان کمردرد مزمن ممکن است جا پیدا کند . طب سوزنی ، ماساژ درمانی ، درمان های موضعی ، گرما درمانی ، سرما درمانی و غیره . هرچیزی که شما برروی پوست ماساژ دهید درد را منحرف می کند . حالا روغن شترمرغ باشد یا بادام تلخ و یا همین ماساژ معمولی باشد . درد را منحرف می کند و شما آن را کمتر حس می کنید ولی بیماری را خوب نمی کند مگر اسپاسم عضلانی .