قطع رابطه جناح عربستان، نتیجه «دشمن‌شناسی وارونه» و «تشخیص غلط اولویت‌ها»ی دیپلماسی اعتدال /

وقتی اکتفا دولت به «اعلام موضع» در برابر «اقدام عملی» عربستان، ابتکار عمل را از دست ایران خارج می کند

دولت در حالی در مساله هسته‌ای می‌کوشد از «گامهای متوازن طرفین» و «اقدامات متقابل» صحبت کند که در تعامل با عربستان سعودی هیچگاه به این سیاست پایبند نبوده و در برابر «اقداماتِ عملی» عربستان هیچ «اقدام عملی» در پیش نگرفته است. فارغ از اینکه مسائلی مثل سوریه، یمن و عراق رسما در اولویت‌های دستگاه دیپلماسی جایی ندارد؛ دولت حتی در اتفاقاتی مثل کشته‌شدن حجاج در منا؛ هتک حرمت دو نوجوان ایرانی در جده و ماجرای کاهش نفت هیچ واکنش جدی نشان نداد.

رجانیوز-گروه بین‌الملل: با اعلام خبر قطع رابطه عربستان سعودی با ایران؛ به دنبال حمله به سفارت عربستان در جریان تجمع اعتراضی پس از اعدام شیخ‌نمر، موضوعی است که محافل تحلیلی و خبری گوناگون را متوجه خود کرده است.

 

 به گزارش رجانیوز اولین و مهمترینِ این مدل واکنش‌ها پیام ۵ بندی حسن روحانی بود که سه بند آن، پرداختن به ماجرای تعرض به سفارت این کشور و محکوم کردن عاملان آن است. هرچند که این اقدام قابل دفاع نیست؛ اما اینکه نفر دوم یک نظام سیاسی، به مناسبت شهادت شهید نمر توسط حکومت آل سعود پیامی صادر کند ولی سه پنجم آن حمله به نیروهای داخلی باشد.

 

«دشمن‌شناسی وارونه» و «تشخیص غلط اولویت‌ها»ی دولت موضوعی بوده است که در سال های تصدی امورات کشور توسط دولت یازدهم، امروز شرایط کشور را به این مرحله رسانده است. طی دوسال گذشته دولت سعودی در منطقه «اقداماتی» را برای دست اندازی مستقیم یا غیرمستقیم به منافع‌ملی یا ایدئولوژیک جمهوری‌اسلامی انجام داده است که واکنش «اقدامات جدی» تنها با «کلام نه چندان قاطع» مسئولان میانی و ارشد دستگاه سیاست خارجی دولت داده شده است.

 

حمایت‌های مختلف مالی و غیرمالی از جریانات تکفیری در سوریه و عراق، همکاری با آمریکا در پروژه کاهش قیمت نفت، حمله به یمن، ماجرای هتک حرمت به دونوجوان ایرانی در فرودگاه جده و نهایتا فاجعه منا لیستی از مهمترین اقدامات خصمانه حکومت سعودی پس از روی کارآمدن دولت روحانی است. نکته مهمی که باید مورد توجه قرارگیرد این است که همه ی اینها «اقدامات عملی»ِ حکومت عربستان سعودی است؛ اما واکنشهای دولتمردان و دستگاه دیپلماسی دولت نسبت به این «اقدامات» تنها «مواضع اعلامی» بود. 

 

حقیقت این است که دستگاه دیپلماسی کشور از زمان روی کارآمدن دولت، اولویت اصلی‌اش را «تعامل با امریکا» و «مساله هسته‌ای» قرار داد و در سایر حوزه‌ها مثل «جبهه مقاومت»، نهایتا به اعلام مواضع دکوری و فاقد صراحت انقلابی اکتفا کرده است. همچنین علاوه بر این مواضع انفعالی، اصرار اعتدالیون بر نزدیکی ایران با عربستان هم راه را بر گستاخی‌های عربستان هموارتر می‌کرد.

 

 

ظریف در گفتگو با خبرنگاران در حاشیه اجلاس سازمان همکاری اسلامی درباره حمله عربستان به یمن گفته بود: «ما به برادران سعودی می گوییم که خواهان آینده درخشان تری برای همه ملت های منطقه هستیم و آنچه که در یمن انجام می دهند به ضرر و زیان آنها تمام خواهد شد.»

 

دولت در حالی در مساله هسته‌ای می‌کوشد از «گامهای متوازن طرفین» و «اقدامات متقابل» صحبت کند که در تعامل با عربستان سعودی هیچگاه به این سیاست پایبند نبوده و در برابر «اقداماتِ عملی» عربستان هیچ «اقدام عملی» در پیش نگرفته است. فارغ از اینکه مسائلی مثل سوریه، یمن و عراق رسما در اولویت‌های دستگاه دیپلماسی جایی ندارد؛ دولت حتی در اتفاقاتی مثل کشته‌شدن حجاج در منا؛ هتک حرمت دو نوجوان ایرانی در جده و ماجرای کاهش نفت هیچ واکنش جدی نشان نداد. این در حالی است که اصل «اقدام متقابل» یکی از بدیهی‌ترین اصول رفتاری بین‌الملل است و روسیه پس از سقوط جنگنده خود توسط ترکیه با اعتراض شدید روسیه و نهایتا دست به تحریم اقتصادی ترکیه زد.

 

از دست دادن ابتکار عمل در مقابل «اقدام دولت سعودی» سبب شده است که اکنون و در شرایطی که جمهوری اسلامی بدلیل اقدامات چند سال اخیر عربستان در جایگاه مطالبه گر قرار داشته است، شاهد رفتار حق به جانب دولت سعودی باشد. شاید اگر در مقابل «اقدام» به اعدام شیخ نمر، دولت هم اقدامی در خور از خود نشان می داد، ابتکار عمل اکنون در دست ایران بود!