مسعود اکبری-رجانیوز: با مرور وعده های روحانی در رقابت های انتخاباتی سال 92 و بررسی کارنامه وی، نتایج قابل تاملی حاصل می شود. یکی از وعدههای روحانی در سال 92 بازگرداندن اعتبار و ارزش به پاسپورت ایرانی بود. روحانی 10 خرداد 1392 در برنامه انتخاب ایرانی که در شبکه جهانی جام جم با موضوع پاسخ به سؤالات ایرانیان خارج از کشور، پخش میشد، اعلام کرد «قول میدهم که اعتبار احترام را به پاسپورت ایرانی برگردانم». وی همچنین افزود:« ارزش پاسپورت ایرانی،علامت نوع رابطه ما با دنیاست».
امروز و با گذشت حدود 4 سال از آغاز به کار دولت یازدهم، جدیدترین آمار درباره جدول اعتبار گذرنامهها در دنیا نشان میدهد اعتبار گذرنامه ایرانی در دولت تدبیر و امید! و روزهای پسابرجام نسبت به سال 1392 با 12 رتبه کاهش، به رده 98 دنیا سقوط کرده است.
اعتبار ویزای صادر شده از سوی ایران در این گزارش به صورت مشترک با کشورهای اریتره، اتیوپی، نپال و سودان با 37 امتیاز در رتبه 98 قرار دارد.
این نتیجه در حالی است که مقامات دولت یازدهم به دفعات از تعامل سازنده و تنش زدایی با جهان سخن می گفتند و این روش را عامل سرازیرشدن سرمایه گذاری خارجی و ارتقای جایگاه ایران در جهان عنوان کردند.
با بررسی کارنامه دولت در حوزه سیاست خارجی، انفعال و بی توجهی به منافع ملی و عزت ایرانی بیش از هر چیز قابل مشاهده است. برای پی بردن به عمق فاجعه، مرور کوتاهی داریم بر بخشی از اتفاقات تلخ در 4 سال گذشته.
1- عدم صدور ویزا برای ابوطالبی:
چندی پس از معرفی «حمید ابوطالبی» به عنوان سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل،سنای آمریکا در اقدامی توهین آمیز، وی را تروریست نامید و طرح ممنوع الورود بودن ابوطالبی به خاک آمریکا را تصویب کرد. این در حالی است که وی پیشتر در قالب یک هیئت دیپلماتیک به نیویورک سفر کرده بود. در نهایت، باراک اوباما، رئیس جمهور سابق آمریکا که از سوی روحانی به عنوان فردی مودب و باهوش معرفی شده بود، قانون منع ورود حمید ابوطالبی به آمریکا را امضاء کرد. دولت یازدهم در نهایت در اقدامی منفعلانه که نشان از یک عقب نشینی آشکار در مقابل آمریکا داشت، اعلام کرد که «غلامعلی خوشرو» رسما به عنوان نماینده دائم ایران در سازمان ملل منصوب شد.
2- فاجعه بزرگ منا:
در سال 94 فاجعه ای دردناک در سرزمین منا روی داد که شنیدن آن دل هر مسلمانی را به درد آورد. ماجرای سقوط جرثقیل در مکه و پس از آن فاجعه بزرگ منا و به شهادت رسیدن حدود 600 زائر ایرانی. در آن روزها روحانی-که خود را آشنا به فنون دیپلماسی معرفی می کند- در سخنانی نسنجیده سطح مطالبهگری از رژیم سعودی را از سوءمدیریت و مسئولیت یک دولت به خطای چند مأمور دونپایه تنزل دادو گفت: «اگر ثابت شود که عدهای از مأمورین در این حادثه تقصیر داشتهاند ما بههیچعنوان از خون عزیزانمان نخواهیم گذشت». در نهایت واکنش مقامات ارشد دولت یازدهم به این جنایت، چیزی جز لبخند، التماس و انفعال نبود.
3- برخورد زشت عربستان با مقامات ایرانی در فاجعه منا:
انفعال مقامات دولت یازدهم و بی توجهی به منافع ملی و عزت ایرانی در مقابل گستاخی مقامات آل سعود موجب شد تا این رژیم با شدت بیشتری به تحقیر دولت ایران اقدام کند.زانو زدن وزیر امور خارجه در مقابل امیر کویت برای صدور وزیرا برای سفر هیات ایرانی به عربستان و عدم صدور ویزا برای وزیر فرهنگ دولت یازدهم از جمله این اقدامات است. سعودیها حتی به ظریف در مورد فاجعه منا اجازه ملاقات هم ندادند.متاسفانه تا به امروز نیز دولت یازدهم هیچ اقدام شایسته ای درباره احقاق حق خانواده های شهدای فاجعه منا انجام نداده است.
4- تعرض به دو نوجوان ایرانی در فرودگاه جده:
در روزهای نخست سال 94، حادثه تلخ و شرمآور تعرض پلیس سعودی به دو نوجوان ایرانی در فرودگاه جده، باعث خشم و نفرت مردم کشورمان شد. در حالی که مراجع تقلید، نمایندگان مجلس و رسانه ها خواستار برخورد دولت با این موضوع شدند، روزنامه های زنجیره ای و حامیان دولت در واکنشی ذلیلانه اعلام کردند که تا زمان توافق نهایی هستهای نباید به تنش با عربستان سعودی دامن زد!
5- بازرسی خارج از عرف و غیرمؤدبانه از یکی از اعضای ارشد دولت روحانی :
در سال 95، یکی از اعضای ارشد دولت روحانی و از مسئولان ارشد نهاد ریاست جمهوری که قصد داشت در سفری شخصی به آمریکا عزیمت کند، با رفتار تحقیرآمیز در فرودگاه دبی مواجه شد.ماموران دولتی فرودگاه دبی وی را به اتاق مجزا هدایت و مورد بازرسی خارج از عرف و غیرمؤدبانه قرار دادند.
6- بی احترامی اردوغان به معاون اول روحانی در ترکمنستان:
مسئولان ترکیهای در اقدامی گستاخانه و تحقیرآمیز و برخلاف عرف دیپلماتیک ترتیبی دادند که اردوغان رئیس جمهور ترکیه در دیدار با جهانگیری-معاون اول روحانی- در ترکمنستان روی صندلی سلطنتی جلوس کرده و برای جهانگیری یک صندلی معمولی تهیه کردند و رجب پاشا درنهایت بیشرمی حتی به رئیس جمهوری ایران هم توهین کرده و وی را دروغگو خطاب کرد. در این دیدار حتی پرچم ایران نیز قرار داده نشد.
7- ضرب و شتم سه خانم ایرانی در فرودگاه استانبول:
در تابستان 94 مسافران ایرانی در فرودگاه استانبول شاهد برخورد زننده ماموران هواپیمایی بودند؛ به گونه ای که سه تن از بانوان ایرانی را پس از ضرب و شتم و بی احترامی بازداشت کردند.
8- قانون محدودیت ویزا
: چهار روز پس از کشتار «سن برناردیو» در دوم دسامبر 2015 که حداقل چهارده کشته به همراه داشت باراک اوباما- در دوران پسابرجام- در سخنرانی خود به کنگره پیشنهاد میکند که برای مبارزه با آنچه که خود تروریسم میخواندش، نظارت قویتری بر روی کسانی که بدون ویزا به آمریکا مسافرت میکنند اعمال نماید. اوباما در سخنرانیاش خواستار بازنگری در برنامه معافیت از اخذ روادید و ایجاد یک غربالگری قویتر برای افرادی میشود که خواهان ورود به آمریکا هستند. تنها ساعتی پس از سخنرانی اوباما پیشنویس طرح «محدودیت صدور ویزا» روی سایت کنگره آمریکا منتشر شد. پس از آن مجلس نمایندگان آمریکا با 407 رای موافق در برابر تنها 19 رای مخالف قانون «بهبود برنامه معافیت از اخذ روادید و ممنوعیت سفر تروریستی» Visa Waiver Program Improvement and Terrorist Travel Prevention Act Frequently موسوم به قانون H.R.158 را تصویب میکند. به موجب این قانون که بعدتر به امضای باراک اوباما رسید ایران به کشورهایی که در منطقه نگرانی آمریکا قرار دارند اضافه شد و به این ترتیب افرادی که به یکی از کشورهای ایران، سوریه، عراق و سودان سفر کرده بودند بدون داشتن ویزا قادر به سفر آمریکا نبوده و در واقع با مستثنی شدن از این قانون محروم شدهاند.
9- استنکاف دانشمندان اروپایی از سفر به ایران:
قانون محدودیت ویزا با هدف سنگ اندازی در مبادلات تجاری و علمی ایران در پسابرجام توسط مقامات آمریکایی تصویب شد. «علی اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی دولت یازدهم در اینباره گفت:«حالا من این را میتوانم بگویم و دوستی نمیتواند به من اعتراض کند که مثلاً آقا شما وزیر اقتصاد و یا رئیس بانک مرکزی و یا وزیر امور خارجه نیستید چرا که حداقل از نظر علمی 40 سال استاد دانشگاه هستم، لذا این را میتوانم بگویم. پیش از این دانشگاههای ما با دانشگاههای خارج در تماس بودند و تزهای مشترک داشتند و به ویژه دانشمندان اروپایی به راحتی به ایران میآمدند و در کارگاههای فنی ، آموزشی و تحقیقاتی مشارکت داشتند و این در حالی بود که هیچ مسئلهای در رفت و آمد آنها وجود نداشت. هم اکنون و پس از پیش آمدن قضایای روادید تعداد زیادی از دانشمندان اروپایی که مقداری احتیاط میکنند از آمدن به ایران استنکاف دارند. به قول دانشگاهیها این یعنی وضعیت آنها پیش از برجام بهتر از پس از برجام بوده است».
10- قانون مهاجرت:
«دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا در بهمن ماه 95 فرمان اجرایی بررسی سختگیرانه سوابق مهاجران به آمریکا را امضا کرد.بر اساس متن نهایی این فرمان، صدور روادید برای اتباع کشورهای «مضر برای منافع ایالات متحده» به مدت 90 روز تعلیق شده است. این بازه زمانی در پیشنویس فرمان 30 روز بود.هرچند فهرست دقیقی از کشورهای هدف منتشر نشده، اما بر اساس ارجاعات متن به نظر میرسد این فرمان شامل حال اتباع دستکم هفت کشور ایران، عراق، سوریه، یمن، لیبی، سودان و سومالی باشد. کارشناسان مسائل بین الملل، این اقدام ترامپ را ادامه مسیر اوباما در تصویب قانون محدودیت ویزا اعلام کردند.
11- بازرسی تحقیرآمیز مسافران ایرانی در آمریکا:
پس از صدور قانون مهاجرت،تعدادی از هموطنانمان که بهدلایل مختلفی قصد سفر به آمریکا را داشتند از کشورهای مختلف دیپورت شدند. حدود 300 نفر از آنها از اتریش و آنطور که شنیده شده از داخل هواپیما بازگردانده شدند و تعداد زیادی نیز در فرودگاههای مختلف آمریکا بازداشت شدند و برخی نیز تحت بازرسی تحقیرآمیز قرار گرفتند.
12- بازداشت معلمان ایرانی در امارات و تراشیده شدن سر آنان:
در پاییز 94، ۹ معلم ایرانی توسط دولت امارات بازداشت شدند و در اقدامی تحقیرآمیز موهای سر آنان تراشیده شد.
13- کشتی ایرانی و تذکر جان کری به ظریف:
در تابستان سال 94، جان کری وزیر خارجه سابق آمریکا در شورای روابط خارجی امریکا گفت:« چند ماه پیش که یک محموله از سوی ایران راهی یمن بود، خیلی زود با همتای خود –ظریف- تماس گرفتم و گفتم که این امر میتواند باعث یک رویارویی جدی شود و ما آن را تحمل نمیکنیم. وی نیز در مدت زمانی بسیار کوتاه با من تماس گرفت و گفت قرار نیست این محموله به زمین برسد یا از آبهای بینالمللی خارج شود و بعد راهی کشور خودشان شد».
14- مذاکره زیر سم اسب فاتح ایران:
در جریان سفر روحانی به کشور ایتالیا و در اقدامی عجیب نشست خبری روحانی با نخست وزیر کشور میزبان زیر سم اسب فرمانده فاتح ایران در موزه شهر رم برگزار شد. این گاف دیپلماتیک دولت یازدهم را برخی به پای بیاطلاعی مشاوران روحانی و عدهای دیگر آن را حرکتی دیپلماتیک از سوی دولت ایتالیا دانستند که حاوی پیامی برای رئیس جمهور کشورمان بوده است.
15- خط و نشان کشیدن کشورهای میکروسکوپی:
در دولت یازدهم سطح خصومت عربستان علیه ایران بالا رفت و از سوی دیگر دولت ایران با مسامحه با اعمال ضدایرانی سعودی ها رفتار کرد که در چند مرحله با راهاندازی جنگ نفت علیه کشورمان و توهین و اتهامپراکنی به مقامات ایرانی همراه بود و بعد از آن به تهییج کشورهای میکروسکوپی از جمله کومور و جیبوتی برای قطع رابطه با ایران انجامید و سعودی ها بعدها با استمرار انفعال سیاست خارجی دولت یازدهم موفق به این امر شدند.
16- برخورد توهین آمیز نخست وزیر انگلیس مقابل روحانی:
حسن روحانی رئیس جمهور ایران در نخستین روز حضور در نیویورک به منظور شرکت در هفتادویکمین نشست سالانه مجمع عمومی ملل متحد، با «ترزا می» نخست وزیر انگلیس دیدار و گفتوگو کرد.این دیدار در حالی برگزار شد که نخست وزیر انگلیس با پوششی نامناسب در مقابل حسن روحانی رئیس جمهوری کشورمان حاضر شد. پیش از این نیز «دیوید کامرون» نخست وزیر سابق انگلیس نیز در دیدار با روحانی- در حاشیه اجلاس سازمان ملل- برخورد توهین آمیزی با هئیت ایرانی داشت.
17- غارت 2 میلیارد دلاری اموال ایران:
در روزهای پسابرجام و علیرغم ادعای مقامات دولتی و رسانه های زنجیره ای مبنی بر تعامل سازنده با جهان، آمریکا 2 میلیارد دلار از اموال ملت ایران را غارت کرد.
18- برخورد توهین آمیز با ایرانیان در سفارتخانه های اروپایی:
بدرفتاری برخی ماموران کنسولی و همچنین طولانی شدن فرایند صدور و هزینه بالای روادید در برخی سفارتخانههای اروپائی در تهران از جمله آلمان که این رفتار توهین آمیز موجب امضای طوماری خطاب به سفیر آلمان در ایران شد و هموطنانمان خواستار توقف بیاحترامی ژرمنها شدند.
19- ضرب و شتم یک ایرانی توسط مامور مرزبانی ترکیه:
در فروردین ماه امسال، یک ایرانی توسط مامور مرزبانی ترکیه مورد ضرب و شتم قرار گرفت.
20- اهانت رئیس هئیت اروپایی به رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام:
در آذرماه سال 92 «تارجا کرونبرگ» رئیس هیات پارلمانی اروپا در دیدار با رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، هنگام ورود وی از برخاستن و ادای احترام خودداری کرد. چنین رفتار تحقیر آمیزی با یک مقام جمهوری اسلامی آن هم در خاک کشورمان توسط دیپلمات های بیگانه اتفاقی بی نظیر بود.
21- ادامه تحریم های ضد ایرانی و نقض برجام:
علیرغم ادعای روزنامه های زنجیره ای و حامیان دولت و برخی از دولتمردان مبنی بر «به تاریخ پیوستن تحریم ها با امضای برجام»، پس از برجام هیچگاه این اتفاق رخ نداد. قرار بود با اجرائی شدن برجام، صدها میلیارد دلار از داراییهای کشورمان که بلوکه شده است، آزاد شود، تمامی تحریمها آنگونه که آقای رئیسجمهور به صراحت اعلام کرده بود- در روز اجرای برجام(دی ماه 94) - لغو شود، فروش هواپیما و قطعات آن از تحریم خارج شود، گشایش اقتصادی ایجاد شود، روابط تجاری که لازمه آن گشایش «السی» در بانکهای خارجی است از بنبست خارج شود، چرخ معیشت مردم همراه با سانتریفیوژها به چرخش درآید، سرمایهگذاری خارجی صورت پذیرد، تورم از میان برداشته شود و تولید از رکود خارج شود ولی طرف مقابل ما یعنی 6 کشور 1+5 و مخصوصاً آمریکا به هیچ یک از این تعهدات خود عمل نکرده است و این واقعیت تلخ را مسئولان بلندپایه هستهای نظیر آقایان روحانی، صالحی، ظریف، عراقچی و سیف نیز انکار نمیکنند.
22- برگزاری توهین آمیز جلسه در خانه سفیر:
در بهمن ماه 95 در اقدامی غیرمنتظره و سؤالبرانگیز، مراسم امضای قراردادهای تجاری میان ایران و سوئد به جای مراکز رسمی کشورمان در منزل سفیر سوئد برگزار شد. در این مراسم، نخستوزیر سوئد و هیئت همراه وی و تعدادی از وزرای کشورمان و معاونان آنها و تنی چند از فعالان اقتصادی حضور داشتند. براساس یک اصل شناخته شده دیپلماتیک، قراردادها و مقاولهنامهها و... در مراکز رسمی کشور میزبان امضاء میشود و انتقال آن به منزل سفیر کشور میهمان نه فقط با روال جاری و تعریف شده سیاسی مغایرت دارد، بلکه تحقیر کشور میزبان را نیز به دنبال دارد . برگزاری مراسم امضای قراردادها در منزل سفیر سوئد، به جای مراکز رسمی و دولتی، میتواند این توهم را به دنبال داشته باشد که جمهوری اسلامی ایران توان حفظ امنیت مراسم را نداشته است و به این علت مراسم در منزل سفیر صورت گرفته است!. اقدامی مشابه آنچه در منزل سفیر سوئد انجام گرفت در طول تاریخ، نه فقط در ایران بلکه در هیچ کشور دیگری سابقه نداشته و کشورهای میزبان، اینگونه حرکتها را نقض حاکمیت خود تلقی کرده و هرگز به آن تن نمیدهند.
23- برهنه کردن زنان ایرانی در فرودگاه تفلیس:
در فروردین ماه سالجاری،«ولی داداشی» نماینده آستارا در مجلس دهم، در صحن علنی مجلس در اخطاری گفت:«زنان ایرانی را به بهانه بازرسی در فرودگاه تفلیس در ملأ عام برهنه کردهاند».
این موارد تنها بخشی از اتفاقات تلخ در دوره فعالیت دولت یازدهم بود.اینجاست که عیار شعار تعامل سازنده با جهان و تنش زدایی مشخص می شود.
اقتدار، احترام می آورد نه انفعال
ملت ما برای آنکه به فضای ارعاب و گردن کشی و تهدید و باج خواهی و انفعال برنگردد، برای اینکه تهدیدزدایی را جایگزین تنش زدایی کند تا مجبور نباشد در خانه خود پذیرای دشمن باشد، جسارت و شجاعت و اقتدار را به عنوان تنها گزینه مقابله با دشمن انتخاب می کند. قطعاً این انتخاب بسیار کم هزینه تر از انتخاب انفعال و ضعف است و پای میز رقابت بیشتر به کار می آید.