گروه بینالملل-رجانیوز: سراشیبی سقوط داعش و پایان رویای برقراری حکومت اسلامی در عراق و شام و در مقیاسی وسیعتر در تمام غرب آسیا و شمال آفریقا، سوال اصلی و مهمی دیگری را به دنبال دارد؛ غرب آسیا پس از داعش چه سرنوشتی خواهد داشت؟ آمریکا، ایران، روسیه، چه مدل رفتاری در پیش خواهند گرفت؟
به گزارش
رجانیوز مسجد نوری موصل، همانجایی که ابوبکر البغدادی از آن به شکل رسمی اعلام خلاف کرد این روزها در دست سربازان عراقی است و از طرف دیگر نیز یگانهای ارتش سوریه و عراق در مرزهای مشترک این دو کشور در شمال شرق التنف به یکدیگر ملحق شدند تا مرزهای سوریه و عراق از چنگال داعش آزاد شود. این دو ضربه بزرگ به داعش از جانب محور مقاومت در هفتههای پیش بود که در کنار شکستهای سالهای قبل، این گروه تروریستی را روز به روز ضعیفتر کرده است.
هرچه که به پیروزی نزدیکتر میشویم تهدیدهای آمریکا علیه ایران بیشتر میشود و حتی کار به درگیریهای جزئی و مقطعی مانند ساقط شدن پهباد شاهد 129 ایران میرسد.
اما این روزها ترس آمریکا از افزایش عمق نفوذ ایران بر منطقه غرب آسیا پس از حضور داعش وارد مرحله جدیدتری شده که در نتیجه آن، برخی تحرکات مشکوک از جانب مقامات کاخ سفید برای بازی با آتش و حمله نظامی به سوریه دیده میشود. بهانه این تحرکات نیز مانند گذشته احتمال حمله شیمیایی دولت سوریه به تروریستهای مسلح است.
ماجرا از جایی آغاز میشود که سه شنبه هفته گذشته کاخ سفید در بیانیهای بدون ارائه هیچگونه مستنداتی ادعا کرد که از آماده شدن احتمالی دولت سوریه برای انجام یک حمله شیمیایی با خبر شده است. در این بیانیه آمده بود: «ایالات متحده تدارکات احتمالی رژیم اسد برای انجام یک حمله شیمیایی دیگر که احتمالا به کشتار دستهجمعی غیرنظامیان از جمله کودکان بیگناه منجر خواهد شد را شناسایی کرده است.» بعدتر نیز سخنگوی کاخ سفید مدعی شد که آمریکا «آماده سازی احتمالی رژیم بشار اسد برای حمله شیمیایی جدید در سوریه را تحت نظر دارد». پس از این اظهار نظرها شبکه سی ان ان در گزارشی به نقل از چندین نفر از مقامات دفاعی آمریکا نوشت که ارتش ایالات متحده، کشتیها و هواپیماهای خود را در سواحل سوریه مستقر کرده تا در صورت صدور فرمان از سوی «دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا به سوریه حمله کنند. هارآتص نیز مدعی شد که 3 فروند از پیشرفتهترین هواپیماهای تجسسی صنایع هوایی آمریکا شامل دو هواپیمای «آر سی-135» و یک هواپیمای گشت دریایی «پوسایدون-8» نیروی دریایی از هفته گذشته تاکنون در نزدیکی سواحل سوریه در حال جمع آوری اطلاعات هستند.
اقدامات و سخنان این چنینی واکنشهای محکم مقامات ایران و روسیه را به دنبال داشت. علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در این باره گفت: بدون شک رفتارهای نابخردانه و ماجراجویانه آمریکا در سوریه مصداق بارز بازی با آتش بوده و صحنه نظامی در این کشور تداوم تجاوز یکطرفه آمریکا به سوریه و مواجه نشدن با واکنش متقابل را تغییر خواهد داد.
بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه نیز دراین باره گفت: طرح اینگونه ادعاهای بیپایه و اساس و دست زدن به اقداماتی که جز تقویت موضع و موقعیت گروههای تروریستی و پیچیدهتر شدن مبارزه و مقابله با این گروهها، نتیجهای در بر ندارد، بسیار سوالبرانگیز و مشکوک به نظر میرسد و به همین دلیل جامعه بینالمللی باید با حساسیت و جدیت در برابر اینگونه اقدامات یکجانبه و غیرقانونی واکنش مناسب و بازدارنده داشته باشد.
روسیه دیگر متحد ایران در محور سوریه نیز بیکار نماند چرا که «ماریا زاخارووا» سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور در واکنش به اقدامات آمریکا در هشداری جدی گفت: چنانچه آمریکا حملات خود علیه سوریه را افزایش دهد، روسیه نیز به همان نسبت پاسخ خواهد داد.
پاسخ محکم ایران و روسیه که نشان از جدی بودن واکنشها در صورت حمله آمریکا به سوریه میداد ایالات متحده را مجبور با عقبنشینی کرد و مک مستر مشاور امنیت ملی ترامپ در نشست سالانه اندیشکده «امنیت آمریکایی جدید»، استفاده از مجموعه گستردهای از «گزینههای غیرنظامی» برای عقبراندن ایران را تجویز کرد و داعش را اولویت نخست کشورش در سوریه دانست. «جیمز متیس» وزیر دفاع آمریکا گفت که «به نظر میرسد که آنها (دولت سوریه)، هشدار (آمریکا) را جدی گرفتهاند» و نهایتاً نیز «نیکی هیلی» نماینده آمریکا در سازمان ملل روز چهارشنبه به کنگره اعلام کرد که هشدار ترامپ، دولت اسد را متوقف کرده است.
در نهایت چه اتفاقی خواهد افتاد؟
پیشبینی حوادث آینده در سوریه دشوار خواهد بود چرا که "عالم سیاست همانند هوای بهاری است که ممکن است هر لحظه ببارد". اما بههر حال به نظر میرسد که آمریکا اراده و توانایی تقابل نظامی همزمان با ایران، روسیه، دولت سوریه و نیروهای همپیمان آن چون حزبالله را نخواهد داشت. مطلوبترین شیوه برای ایالات متحده آمریکا نشان دادن چهره خشمگین از خود در سطح اظهار نظرت میباشد تا از این طریق بتواند تا آنجا که مقدور است از گاو چاق شیرده آل سعود بدوشد و مشتریهای بیشتری برای سلاحهای خود پیدا کند.
نکته مهم دیگر این است که عدم حمله آمریکا به سوریه به معنی گسترده شدن میزان بازندارندگی جمهوری اسلامی ایران در سطح منطقه و به شکل رسمی است توضیح بیشتر اینکه سطح بازندارندگی ایران پس از پایان جنگ تحمیلی ارتقا پیدا کرده است. پایان جنگ تحمیلی به دشمنان این پیام را رساند که میتوانند آغازگر حمله نظامی علیه ایران باشند اما رسیدن به اهداف خود و هزنیههای وحشتناک این تهاجم دیگر برایشان غیرقابل محاسبه خواهد بود، اما در دهههای گذشته این بازدارندگی ارتقا پیدا کرده است چرا که دشمن اصلاً به تهاجم علیه ایران فکر نمیکند و فقط از آن سخن میگوید. تهدیدهای اینچنینی امریکا و واکنش ایران نشان میدهد که اکنون بازدارندگی ایران علیه متخاصم در حال گسترده شدن و منطقهای شدن است به این معنی که در شرایط فعلی آمریکا علیه متحدان ایران - و نه فقط جمهوری اسلامی- اعلام حمله میکند اما دیگر به آن فکر هم نمیکند.
به این ترتیب یا آمریکا به شکل رسمی به سوریه حمله میکند که در این صورت مانند عراق و افغانستان و قطعاً در وسعتی به مراتب بیشتر شکست خواهد خورد؛ یا از حمله دست خواهد کشید که در این صورت نیز باید آماده خروج اجباری شود چنانکه نشریه دیلی بیست در گزارشی جالب توجه به عنوان «مکان ایجاد خط قرمز علیه ایران در منطقه» نوشت که ایران با شکست داعش راهبرد قبلی آزار رساندن نیروهای آمریکا را در پیش خواهد گرفت.
تحقق پیش فرض دوم به معنی آن وسیعتر مرزهای بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران است؛ امری که در سال 2013 نیز و با عقبنشینی دولت اوباما از حمله به سوریه شاهد آن بودیم.